Działania naprawcze oraz restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja w odniesieniu do kontrahentów centralnych

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Rozporządzenie (UE) 2021/23 w sprawie ram na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do kontrahentów centralnych

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

• Rozporządzenie ustanawia reguły i procedury prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do kontrahentów centralnych*.
• Przepisy te mają zapewnić, że kontrahenci centralni będą dysponować środkami, które pomogą im wyjść z trudnej sytuacji finansowej lub będą w stanie pełnić swoje główne zadania, jeśli znajdą się na progu upadłości lub będą zagrożeni upadłością, przy jednoczesnej likwidacji pozostałej działalności w ramach standardowego postępowania upadłościowego.
• Celem ogólnym jest zachowanie stabilności finansowej i zminimalizowanie kosztów upadłości kontrahenta centralnego dla podatników.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Każde państwo członkowskie Unii Europejskiej (UE) ma poniższe obowiązki.

• Wyznaczenie co najmniej jednego organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Takie organy:
  • mogą być krajowymi bankami centralnymi, ministerstwami lub organami publicznymi, którym powierzono uprawnienia w zakresie administracji;
  • dysponują wiedzą specjalistyczną, zasobami, możliwościami operacyjnymi oraz szerokimi uprawnieniami niezbędnymi do działania z zachowaniem szybkości i elastyczności.
  • są odpowiedzialne za planowanie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, w tym za ocenę możliwości przeprowadzenia skutecznych procesów i w razie potrzeby ich realizację.
• Wyznaczenie jednego ministerstwa odpowiedzialnego ogólnie za wykonywanie funkcji powierzonych ministerstwom zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.
• Nakładanie kar w przypadku naruszenia przepisów rozporządzenia.

Organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ustanawiają kolegia ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, zarządzają nimi i im przewodniczą. Kolegia obejmują odpowiednie organy oraz zapewniają ramy umożliwiające realizację następujących zadań:

• wymiana informacji;
• sporządzanie planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji;
• ocena możliwości przeprowadzenia skutecznej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji kontrahenta centralnego oraz ocena potencjalnych przeszkód;
• koordynacja informowania opinii publicznej o planach i strategiach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA):

• opracował projekty różnych regulacyjnych standardów technicznych do przyjęcia przez Komisję Europejską;
• ustanawia komitet ESMA ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, który promuje sporządzanie i koordynację planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, a także opracowuje strategie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji kontrahentów centralnych będących na progu upadłości;
• współpracuje z Europejskim Urzędem Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych i Europejskim Urzędem Nadzoru Bankowego;
• utrzymuje centralną bazę danych dotyczących krajowych kar nałożonych za naruszenie przepisów rozporządzenia.

Organy właściwe, organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz ESMA:

• ściśle współpracują ze sobą na potrzeby wykonania zadań określonych w niniejszym rozporządzeniu;
• opierają swoje decyzje na takich zasadach, jak:
  • proporcjonalność w odniesieniu do formy prawnej, wielkości, złożoności i płynności danego kontrahenta centralnego,
  • konieczność zapewnienia efektywności i terminowości, konieczność ograniczenia kosztów oraz – na ile to możliwe – unikanie korzystania z publicznego wsparcia finansowego.

W związku z planowaniem naprawy kontrahenci centralni mają obowiązek sporządzenia i utrzymania planu naprawy. Plany takie:

• określają działania podejmowane zarówno w przypadku zdarzeń niewykonania zobowiązania, jak i zdarzeń niezwiązanych z niewykonaniem zobowiązania, w celu przywrócenia stabilnej sytuacji finansowej;
• uwzględniają środki umożliwiające przeciwdziałanie wszystkim możliwym zagrożeniom, pokrycie strat i odtworzenie zasobów finansowych;
• obejmują wskaźniki oparte na profilu ryzyka kontrahenta centralnego;
• nie zakładają dostępu do publicznego wsparcia finansowego lub wsparcia płynnościowego banku centralnego;
• uwzględniają interesy wszystkich zainteresowanych stron;
• zapewniają, by członkowie rozliczający nie mieli nieograniczonej ekspozycji względem kontrahenta centralnego.

Wymaga się także, by organ właściwy, kolegium nadzorcze i organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji przeprowadziły ocenę planów naprawy i rozważyły wprowadzenie do nich ewentualnych zmian.

Wymogi związane z planowaniem restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji przedstawiono poniżej.

• Kontrahent centralny oraz organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji muszą sporządzić plan restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, który:
  • określa sposób wykonania uprawnień w zakresie prowadzenia restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w związku z pokryciem strat oraz zapewnieniem ciągłości funkcji krytycznych kontrahenta centralnego;
  • uwzględnia wpływ planu na członków rozliczających, rynki finansowe i system finansowy;
  • nie zakłada dostępu do publicznego wsparcia finansowego lub pomocy banku centralnego;
  • przyjmuje ostrożne założenia w odniesieniu do dostępnych zasobów finansowych.
• Kontrahenci centralni objęci restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją muszą współpracować z organem ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz przekazywać wszelkie niezbędne informacje.
• Kolegium ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji musi zatwierdzić plan, w tym wszelkie zmiany, w terminie czterech miesięcy od daty jego otrzymania.

W związku z oceną możliwości przeprowadzenia skutecznej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, w porozumieniu z kolegium ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, ma obowiązek:

• ocenić, czy przeprowadzenie skutecznej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji kontrahenta centralnego jest możliwe przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłości jego krytycznych funkcji;
• zidentyfikować wszelkie przeszkody w możliwości przeprowadzenia skutecznej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz przekazać kontrahentowi centralnemu zalecenia dotyczące działań służących ich usunięciu.

W ramach środków wczesnej interwencji organ właściwy może zobowiązać kontrahenta centralnego, który jego zdaniem znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, do:

• podjęcia działań naprawczych;
• odwołania niektórych lub wszystkich członków zarządu lub kierownictwa wyższego szczebla.

Wdrażając swoje plany, organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji zwracają szczególną uwagę na poniższe kwestie.

• Cele:
  • zapewnienie ciągłości funkcji krytycznych kontrahenta centralnego oraz jego powiązań z innymi infrastrukturami rynków finansowych;
  • uniknięcie szkód dla systemu finansowego;
  • ochrona środków publicznych.
• Warunki:
  • upadłość lub zagrożenie upadłością kontrahenta centralnego;
  • brak alternatywnego rozwiązania ze strony sektora prywatnego;
  • restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja w interesie publicznym.
• Wycena:
  • dwie wyceny, by zapewnić uczciwą, ostrożną i realistyczną ocenę aktywów, zobowiązań, praw i obowiązków kontrahenta centralnego.
• Środki ochronne:
  • akcjonariusze, członkowie rozliczający i inni wierzyciele nie powinni ponieść większych strat niż straty, jakie by ponieśli, gdyby organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji nie podjął działań (zasada „niepogarszania sytuacji wierzycieli”);
  • klienci i klienci pośredni, na których straty zostały przeniesione przez ich członków rozliczających, mają prawo do proporcjonalnego udziału w rekompensacie, którą mogą otrzymać ci członkowie rozliczający;
  • wszystkie osoby, na które ma wpływ decyzja o zastosowaniu środków w zakresie zapobiegania kryzysom lub o podjęciu działania w ramach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, mają prawo do odwołania od takiej decyzji.

Organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji mogą zastosować poniższe środki, pojedynczo lub łącznie.

• Alokacja pozycji i strat. Rozwiązanie umów, obniżenie kwoty zobowiązań płatniczych kontrahenta centralnego wobec wykonujących zobowiązania członków rozliczających lub wymóg wniesienia przez wykonujących zobowiązania członków rozliczających wkładu pieniężnego na rzecz kontrahenta centralnego.
• Umorzenie i konwersja. Obniżenie lub konwersja kwoty instrumentów właścicielskich, dłużnych lub innych niezabezpieczonych zobowiązań, wymóg przedłożenia i wdrożenia planu reorganizacji działalności przez kontrahenta centralnego.
• Zbycie działalności. Sprzedaż własności kontrahenta centralnego objętego restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją lub wszelkich jego aktywów, praw, obowiązków lub zobowiązań.
• Pomostowy kontrahent centralny. Tymczasowe przeniesienie na innego kontrahenta centralnego („pomostowego kontrahenta centralnego”) własności kontrahenta centralnego objętego restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją lub wszelkich jego aktywów, praw, obowiązków lub zobowiązań.
• Alternatywne sposoby finansowania. Zawieranie umów dotyczących zaciągania pożyczek lub umów dotyczących pozyskania innego rodzaju finansowania w celu rozwiązania tymczasowych problemów z płynnością finansową.

Państwa członkowskie mogą w razie potrzeby, gdy upadłość kontrahenta centralnego grozi wywołaniem kryzysu systemowego, dokonać zastrzyku kapitałowego lub objąć kontrahenta centralnego tymczasową własnością publiczną (rządowe instrumenty stabilizacji), pod warunkiem że zastosowane środki są tymczasowe i zgodne z unijnymi zasadami pomocy państwa, a państwo członkowskie wprowadzi odpowiednie rozwiązania pozwalające na odzyskanie środków publicznych.

Rozporządzenie zmienia następujące akty:

• rozporządzenia (UE) nr 1095/2010 (zob. streszczenie), (UE) nr 648/2012 (zob. streszczenie), (UE) nr 600/2014 (zob. streszczenie), (UE) nr 806/2014 (zob. streszczenie) i (UE) 2015/2365 (zob. streszczenie);
• Dyrektywy 2002/47/WE (zob. streszczenie), 2004/25/WE (zob. streszczenie), 2007/36/WE (zob. streszczenie), 2014/59/UE (zob. streszczenie) i (UE) 2017/1132 (zob. streszczenie).

W ramach procedury przeglądu:

• do 12 lutego 2024 r. ESMA dokona oceny potrzeb, które odnoszą się do jej personelu i zasobów;
• Komisja przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej sprawozdanie w sprawie przepisów do dnia 12 lutego 2026 roku oraz sprawozdanie w sprawie skuteczności uzgodnień dotyczących zarządzania w zakresie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji kontrahentów centralnych w UE do dnia 12 sierpnia 2027 roku.

Akty delegowane

Komisja przyjęła trzy akty delegowane.

• Rozporządzenie delegowane (UE) 2023/840, które uzupełnia rozporządzenie (UE) 2021/23 ustanawiające regulacyjne standardy techniczne określające metodologię obliczania i utrzymywania dodatkowej kwoty prefinansowanych własnych zasobów celowych kontrahentów centralnych (zob. Artykuł 9).
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/450, które stanowi uzupełnienie rozporządzenia (UE) 2021/23 w odniesieniu do ustanowienia regulacyjnych standardów technicznych określających kolejność, w jakiej kontrahenci centralni mają wypłacać rekompensatę za straty na rzecz członków rozliczających niebędących dłużnikami, maksymalną liczbę lat, w ciągu których ci kontrahenci centralni mają wykorzystywać część swoich rocznych zysków na takie płatności na rzecz posiadaczy instrumentów uznających roszczenie do przyszłych zysków, oraz maksymalną część tych zysków, która ma zostać wykorzystana na te płatności (zob. Artykuł 20).
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/451 określające czynniki, które mają być uwzględniane przez właściwy organ i kolegium nadzorcze przy ocenie planu naprawy kontrahentów centralnych.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Umowa weszła w życie 11 lutego 2021 r. Najważniejsze przepisy dotyczące planowania działań naprawczych mają zastosowanie od 12 lutego 2022 roku, a większość pozostałych przepisów ma zastosowanie od 12 sierpnia 2022 roku.

KONTEKST

• Kontrahenci centralni (CCP) są istotnym elementem systemu finansowego, ponieważ zarządzają znaczną częścią ryzyka kontrahenta oraz stanowią łącznik między wieloma bankami, innymi kontrahentami finansowymi i przedsiębiorstwami.
• Zapisy rozporządzenia w sprawie infrastruktury rynku europejskiego, tj. rozporządzenia (UE) nr 648/2012, pozwoliły kontrahentom centralnym zwiększyć przejrzystość rynku po kryzysie finansowym z 2008 r.
• Więcej informacji:
  • Działania naprawcze oraz restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja w odniesieniu do kontrahentów centralnych (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/23 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ram na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do kontrahentów centralnych oraz zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1095/2010, (UE) nr 648/2012, (UE) nr 600/2014, (UE) nr 806/2014 i (UE) 2015/2365 oraz dyrektywy 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2007/36/WE, 2014/59/UE i (UE) 2017/1132 (Dz.U. L 22 z 22.1.2021, s. 1–102).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/840 z dnia 25 listopada 2022 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/23 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających metodę obliczania i utrzymania dodatkowej kwoty prefinansowanych własnych zasobów celowych, która ma być wykorzystana zgodnie z art. 9 ust. 14 tego rozporządzenia (Dz.U. L 107 z 21.4.2023, s. 29–38).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/450 z dnia 25 listopada 2022 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/23 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających kolejność, w jakiej CCP mają wypłacać rekompensatę, o której mowa w art. 20 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/23, maksymalną liczbę lat, przez które ci CCP mają przeznaczać część swoich rocznych zysków na takie płatności na rzecz posiadaczy instrumentów uznających roszczenie do przyszłych zysków CCP, oraz maksymalną część tych zysków, którą przeznacza się na te płatności (Dz.U. L 67 z 3.3.2023, s. 5–6).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/451 z dnia 25 listopada 2022 r. określające czynniki, które mają być uwzględniane przez właściwy organ i kolegium nadzorcze przy ocenie planu naprawy kontrahentów centralnych (Dz.U. L 67 z 3.3.2023, s. 7–16).

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące sposobu traktowania kapitału własnego kontrahenta centralnego w ramach stosowania instrumentu umorzenia i konwersji przewidzianego w rozporządzeniu (UE) 2021/23 (COM(2022) 393 final, 10.8.2022).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie niektórych aspektów prawa spółek (tekst jednolity) (Dz.U. L 169 z 30.6.2017, s. 46–127).

Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2017/1132 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2365 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie przejrzystości transakcji finansowanych z użyciem papierów wartościowych i ponownego wykorzystania oraz zmiany rozporządzenia (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 337 z 23.12.2015, s. 1–34).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 z dnia 15 lipca 2014 r. ustanawiające jednolite zasady i jednolitą procedurę restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych w ramach jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 (Dz.U. L 225 z 30.7.2014, s. 1–90).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/EU oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 190–348).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 84–148).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (Dz.U. L 201 z 27.7.2012, s. 1–59).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych), zmiany decyzji nr 716/2009/WE i uchylenia decyzji Komisji 2009/77/WE (Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 84–119).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym (Dz.U. L 184 z 14.7.2007, s. 17–24).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie ofert przejęcia (Dz.U. L 142 z 30.4.2004, s. 12–23).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa 2002/47/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych (Dz.U. L 168 z 27.6.2002, s. 43–50).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 30.05.2023