21.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 132/1

(1)

Σκοπός της παρούσας οδηγίας είναι η θέσπιση δικονομικών εγγυήσεων που θα εξασφαλίζουν ότι τα παιδιά, δηλαδή άτομα κάτω των 18 ετών, που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών, είναι ικανά να κατανοούν και να παρακολουθούν την εν λόγω διαδικασία και να ασκούν το δικαίωμά τους σε δίκαιη δίκη, και θα προλαμβάνουν την υποτροπή των παιδιών και θα προωθούν την κοινωνική τους ένταξη.

(2)

Με τη θέσπιση κοινών ελάχιστων κανόνων για την προστασία των δικονομικών δικαιωμάτων των παιδιών που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι, η παρούσα οδηγία έχει σκοπό να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των κρατών μελών στα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης των άλλων κρατών μελών και, με τον τρόπο αυτό, να συμβάλει στη βελτίωση της αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων σε ποινικές υποθέσεις. Οι εν λόγω κοινοί ελάχιστοι κανόνες θα οδηγήσουν επίσης στην άρση των εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών στην επικράτεια όλων των κρατών μελών.

(3)

Παρά το γεγονός ότι τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη της Ευρωπαϊκής σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ), του Διεθνούς συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, και της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, η πείρα έχει αποδείξει ότι το γεγονός αυτό από μόνο του δεν εξασφαλίζει πάντοτε επαρκή βαθμό εμπιστοσύνης στα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης των άλλων κρατών μελών.

(4)

Στις 30 Νοεμβρίου 2009, το Συμβούλιο εξέδωσε ψήφισμα για τον οδικό χάρτη για την ενίσχυση των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες (3) («ο οδικός χάρτης»). Με τον οδικό χάρτη ζητείται, βάσει σταδιακής προσέγγισης, η έγκριση μέτρων όσον αφορά το δικαίωμα μετάφρασης και διερμηνείας (μέτρο Α), το δικαίωμα ενημέρωσης για τα δικαιώματα και τις κατηγορίες (μέτρο Β), το δικαίωμα σε νομικές συμβουλές και σε δικαστική συνδρομή (μέτρο Γ), το δικαίωμα επικοινωνίας με συγγενείς, εργοδότες και προξενικές αρχές (μέτρο Δ) και τις ειδικές διασφαλίσεις για ευάλωτους υπόπτους ή κατηγορουμένους (μέτρο Ε). Στον οδικό χάρτη επισημαίνεται ότι η σειρά των δικαιωμάτων είναι ενδεικτική, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με τις προτεραιότητες. Ο οδικός χάρτης έχει σχεδιασθεί ώστε να λειτουργεί ως σύνολο· τα οφέλη του θα γίνουν πλήρως αισθητά μόνον όταν θα έχει εφαρμοσθεί στο σύνολό του.

(5)

Στις 11 Δεκεμβρίου 2009, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον οδικό χάρτη και τον κατέστησε μέρος του Προγράμματος της Στοκχόλμης — Μια ανοικτή και ασφαλής Ευρώπη που εξυπηρετεί και προστατεύει τους πολίτες (4) (σημείο 2.4). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε τον μη εξαντλητικό χαρακτήρα του οδικού χάρτη, καλώντας την Επιτροπή να εξετάσει περαιτέρω στοιχεία των ελάχιστων δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων και κατηγορουμένων και να εκτιμήσει κατά πόσον πρέπει να εξεταστούν άλλα ζητήματα, όπως το τεκμήριο αθωότητας, προκειμένου να προαχθεί η καλύτερη συνεργασία στον τομέα αυτό.

(6)

Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί τέσσερα μέτρα σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματα κατά τις ποινικές διαδικασίες, σύμφωνα με τον οδικό χάρτη, και συγκεκριμένα οι οδηγίες 2010/64/ΕΕ (5), 2012/13/ΕΕ (6), 2013/48/ΕΕ (7) και η οδηγία (ΕΕ) 2016/343 (8) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

(7)

Η παρούσα οδηγία προάγει τα δικαιώματα του παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου της Ευρώπης για μια φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη.

(8)

Στις περιπτώσεις που παιδιά είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών ή υπόκεινται σε διαδικασία ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης σύμφωνα με την απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου (9) (καταζητούμενοι), τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν ότι δίνεται πάντοτε πρωταρχική σημασία στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού, σύμφωνα με το άρθρο 24 παράγραφος 2 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ο Χάρτης).

(9)

Στα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να διαφυλάσσεται το δυναμικό τους για ανάπτυξη και επανένταξή τους στην κοινωνία.

(10)

Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται στα παιδιά που είναι ύποπτα ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών και στα παιδιά που είναι καταζητούμενοι. Όσον αφορά τα παιδιά που είναι καταζητούμενοι, οι οικείες διατάξεις της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να εφαρμόζονται από τη στιγμή της σύλληψής τους στο κράτος μέλος εκτέλεσης.

(11)

Η παρούσα οδηγία, ή ορισμένες διατάξεις αυτής, θα πρέπει επίσης να εφαρμόζονται σε υπόπτους ή κατηγορουμένους οι οποίοι υπόκεινται σε ποινικές διαδικασίες, καθώς και στα καταζητούμενα πρόσωπα, εφόσον τα πρόσωπα αυτά ήταν παιδιά όταν άρχισαν οι διαδικασίες αυτές, αλλά συμπλήρωσαν στη συνέχεια την ηλικία των 18 ετών, και η εφαρμογή της παρούσας οδηγίας κρίνεται ενδεδειγμένη υπό το πρίσμα όλων των περιστάσεων της υπόθεσης, μεταξύ άλλων του κατά πόσο το συγκεκριμένο πρόσωπο είναι ώριμο και ευάλωτο.

(12)

Όταν, τη στιγμή που ένα πρόσωπο καθίσταται ύποπτο ή κατηγορούμενο σε ποινική διαδικασία, το πρόσωπο αυτό έχει συμπληρώσει την ηλικία των 18 ετών, αλλά το ποινικό αδίκημα διεπράχθη όταν το πρόσωπο ήταν παιδί, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να εφαρμόζουν τις δικονομικές εγγυήσεις που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία, έως ότου το εν λόγω πρόσωπο φθάσει στην ηλικία των 21 ετών, τουλάχιστον σε σχέση με ποινικά αδικήματα που έχουν διαπραχθεί από τον ίδιο ύποπτο ή κατηγορούμενο και τα οποία ερευνώνται και διώκονται από κοινού, δεδομένου ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με ποινική διαδικασία που κινήθηκε κατά του προσώπου αυτού πριν από την ηλικία των 18 ετών.

(13)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσδιορίζουν την ηλικία του παιδιού με βάση δηλώσεις του ίδιου του παιδιού, ελέγχους της προσωπικής του κατάστασης, έρευνα εγγράφων, άλλα αποδεικτικά στοιχεία και, εάν τα στοιχεία αυτά δεν είναι διαθέσιμα ή πειστικά, με βάση ιατρική εξέταση. Η ιατρική αυτή εξέταση θα πρέπει να πραγματοποιείται ως έσχατη λύση και με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού, της σωματικής του ακεραιότητας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Εφόσον εξακολουθούν να υφίστανται αμφιβολίες ως προς την ηλικία του προσώπου, το πρόσωπο αυτό θα πρέπει, για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, να θεωρείται κατά τεκμήριο παιδί.

(14)

Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε μερικά ήσσονος σημασίας αδικήματα. Ωστόσο, θα πρέπει να εφαρμόζεται σε περίπτωση που το παιδί που είναι ύποπτος ή κατηγορούμενος υπόκειται σε στέρηση της ελευθερίας.

(15)

Σε ορισμένα κράτη μέλη άλλη αρχή πλην δικαστηρίου με δικαιοδοσία σε ποινικές υποθέσεις είναι αρμόδια για την επιβολή ποινών, εκτός των στερητικών της ελευθερίας, όσον αφορά ήσσονος σημασίας αδικήματα. Τούτο μπορεί να συμβαίνει, για παράδειγμα, στην περίπτωση παραβάσεων του κώδικα οδικής κυκλοφορίας που διαπράττονται σε μεγάλη κλίμακα και οι οποίες ενδεχομένως διαπιστώνονται ύστερα από έλεγχο της κυκλοφορίας. Στις περιπτώσεις αυτές, θα ήταν παράλογο να απαιτείται από τις αρμόδιες αρχές να διασφαλίζουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπονται από την παρούσα οδηγία. Όταν η νομοθεσία κράτους μέλους προβλέπει την επιβολή ποινής για ήσσονος σημασίας αδικήματα από τέτοια αρχή και εφόσον υφίσταται δικαίωμα έφεσης ή δυνατότητα παραπομπής της υπόθεσης ενώπιον ποινικού δικαστηρίου, η παρούσα οδηγία θα πρέπει, επομένως, να εφαρμόζεται μόνο στη διαδικασία ενώπιον του δικαστηρίου αυτού κατόπιν της άσκησης έφεσης ή παραπομπής.

(16)

Σε ορισμένα κράτη μέλη ορισμένες ήσσονος σημασίας παραβάσεις, ιδίως ήσσονος σημασίας παραβάσεις του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, ήσσονος σημασίας παραβάσεις γενικών δημοτικών κανονισμών και ήσσονος σημασίας προσβολές της δημόσιας τάξης, θεωρούνται ποινικά αδικήματα. Στις περιπτώσεις αυτές, θα ήταν παράλογο να απαιτείται από τις αρμόδιες αρχές να διασφαλίζουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπονται από την παρούσα οδηγία. Όταν το δίκαιο κράτους μέλους προβλέπει για τα ήσσονος σημασίας αδικήματα ότι δεν μπορεί να επιβληθεί ως κύρωση η στέρηση της ελευθερίας, η παρούσα οδηγία θα πρέπει επομένως να εφαρμόζεται μόνο στις διαδικασίες ενώπιον ποινικού δικαστηρίου.

(17)

Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στις ποινικές διαδικασίες. Δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε άλλα είδη διαδικασιών, ειδικότερα σε διαδικασίες που έχουν θεσπιστεί ειδικά για τα παιδιά και που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην επιβολή προστατευτικών, αναμορφωτικών ή εκπαιδευτικών μέτρων.

(18)

Κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διατάξεις της οδηγίας 2012/13/ΕΕ και της οδηγίας 2013/48/ΕΕ. Η παρούσα οδηγία προβλέπει περαιτέρω συμπληρωματικές εγγυήσεις όσον αφορά την ενημέρωση που πρέπει να παρέχεται στα παιδιά και στον ασκούντα τη γονική μέριμνα, για να ληφθούν υπόψη οι ειδικές ανάγκες και τα ευάλωτα σημεία των παιδιών.

(19)

Τα παιδιά θα πρέπει να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις γενικές πτυχές της διεξαγωγής της διαδικασίας. Προς τούτο, θα πρέπει, ειδικότερα, να επεξηγούνται συνοπτικά σε αυτά τα επόμενα δικονομικά στάδια της διαδικασίας, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό υπό το πρίσμα του συμφέροντος της ποινικής διαδικασίας, και ο ρόλος των εμπλεκομένων αρχών. Οι παρεχόμενες πληροφορίες θα πρέπει να εξαρτώνται από τις περιστάσεις της υπόθεσης.

(20)

Τα παιδιά θα πρέπει να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με το δικαίωμα σε ιατρική εξέταση σε όσο το δυνατόν περισσότερο πρώιμο και κατάλληλο στάδιο της διαδικασίας, και πάντως πριν από τη στέρηση της ελευθερίας εάν το μέτρο αυτό ληφθεί εις βάρος του παιδιού.

(21)

Εάν ένα παιδί έχει στερηθεί την ελευθερία του, το έγγραφο δικαιωμάτων, το οποίο παρέχεται στο παιδί κατ' εφαρμογή της οδηγίας 2012/13/ΕΕ, θα πρέπει να περιέχει επίσης σαφείς πληροφορίες για τα δικαιώματα του παιδιού βάσει της παρούσας οδηγίας.

(22)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνουν τον ασκούντα τη γονική μέριμνα για τα εφαρμοστέα δικονομικά δικαιώματα, γραπτώς, προφορικώς ή αμφότερα. Η ενημέρωση θα πρέπει να παρέχεται το συντομότερο δυνατόν και να είναι δεόντως λεπτομερής προκειμένου να διασφαλισθούν ο δίκαιος χαρακτήρας της διαδικασίας και η αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων του παιδιού.

(23)

Υπό ορισμένες περιστάσεις, που μπορούν επίσης να αφορούν ένα μόνο από τα πρόσωπα που ασκούν τη γονική μέριμνα, η ενημέρωση θα πρέπει να παρέχεται σε άλλο κατάλληλο ενήλικα που ορίζεται από το παιδί και είναι αποδεκτός υπό αυτή την ιδιότητα από την αρμόδια αρχή. Μία τέτοια περίσταση συντρέχει όταν αντικειμενικά και πραγματικά γεγονότα υποδηλώνουν ή γεννούν την υποψία ότι η παροχή πληροφοριών στον ασκούντα τη γονική μέριμνα θα μπορούσε να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ποινική διαδικασία, ειδικότερα, όταν ενδέχεται να καταστραφούν ή αλλοιωθούν αποδεικτικά στοιχεία, να παρεμβληθούν εμπόδια σε μάρτυρες ή που ο ασκών τη γονική μέριμνα ενδέχεται να έχει συμμετάσχει στην εικαζόμενη εγκληματική δραστηριότητα μαζί με το παιδί.

(24)

Όταν οι περιστάσεις που οδήγησαν τις αρμόδιες αρχές να παράσχουν τις πληροφορίες σε άλλο κατάλληλο ενήλικα αντί του ασκούντος τη γονική μέριμνα έχουν παύσει να υφίστανται, κάθε πληροφορία που λαμβάνει το παιδί σύμφωνα με την παρούσα οδηγία, και η οποία εξακολουθεί να διατηρεί τη σημασία της στο πλαίσιο της διαδικασίας, θα πρέπει να παρέχεται στον ασκούντα τη γονική μέριμνα. Η απαίτηση αυτή δεν θα πρέπει να παρατείνει αδικαιολόγητα την ποινική διαδικασία.

(25)

Τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι έχουν το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο σύμφωνα με την οδηγία 2013/48/ΕΕ. Δεδομένου ότι τα παιδιά είναι ευάλωτα και δεν είναι πάντα σε θέση να κατανοήσουν πλήρως και να παρακολουθήσουν την ποινική διαδικασία, θα πρέπει να επικουρούνται από δικηγόρο στις περιπτώσεις που ορίζονται στην παρούσα οδηγία. Στις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν δικηγόρο προκειμένου να επικουρεί το παιδί, όταν δεν έχει εξασφαλισθεί δικηγόρος από το ίδιο το παιδί ή από ασκούντα τη γονική μέριμνα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν δικαστική συνδρομή όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το παιδί επικουρείται όντως από δικηγόρο.

(26)

Η συνδρομή δικηγόρου βάσει της παρούσας οδηγίας προϋποθέτει ότι το παιδί έχει το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο βάσει της οδηγίας 2013/48/ΕΕ. Συνεπώς, στις περιπτώσεις που η εφαρμογή διάταξης της οδηγίας 2013/48/ΕΕ δεν θα επέτρεπε στο παιδί να ζητεί τη συνδρομή δικηγόρου βάσει της παρούσας οδηγίας, η εν λόγω διάταξη δεν θα πρέπει να ισχύει όσον αφορά το δικαίωμα των παιδιών να έχουν πρόσβαση σε δικηγόρο βάσει της οδηγίας 2013/48/ΕΕ. Εξάλλου, οι παρεκκλίσεις και οι εξαιρέσεις όσον αφορά την παροχή συνδρομής από δικηγόρο οι οποίες προβλέπονται στην παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να θίγουν το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο σύμφωνα με την οδηγία 2013/48/ΕΕ, ή το δικαίωμα δικαστικής συνδρομής σύμφωνα με τον Χάρτη και την ΕΣΔΑ, και το εθνικό δίκαιο και άλλες διατάξεις του ενωσιακού δικαίου.

(27)

Οι διατάξεις που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία σχετικά με τη συνδρομή δικηγόρου θα πρέπει να εφαρμόζονται χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση μόλις τα παιδιά ενημερώνονται ότι είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι. Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, η συνδρομή δικηγόρου σημαίνει ότι το παιδί λαμβάνει νομική υποστήριξη από το δικηγόρο και ότι εκπροσωπείται από αυτόν κατά την ποινική διαδικασία. Όταν η παρούσα οδηγία προβλέπει συνδρομή δικηγόρου κατά την εξέταση του παιδιού, θα πρέπει να παρίσταται δικηγόρος. Με την επιφύλαξη του δικαιώματος του παιδιού να έχει πρόσβαση σε δικηγόρο σύμφωνα με την οδηγία 2013/48/ΕΕ, η συνδρομή δικηγόρου δεν απαιτεί την παράσταση δικηγόρου κατά τη διάρκεια κάθε ανακριτικής πράξης ή πράξης συλλογής αποδεικτικών στοιχείων.

(28)

Υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δεν αντίκειται στο δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, η υποχρέωση των κρατών μελών να παρέχουν συνδρομή δικηγόρου στα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι σύμφωνα με την παρούσα οδηγία, δεν περιλαμβάνει τις ακόλουθες πράξεις: την εξακρίβωση της ταυτότητας του παιδιού· την απόφαση εάν θα πρέπει να διεξαχθεί έρευνα· τον έλεγχο της κατοχής όπλων ή άλλων παρεμφερών ζητημάτων ασφάλειας· τη διεξαγωγή ανακριτικών πράξεων ή πράξεων συλλογής αποδεικτικών στοιχείων πέραν εκείνων που αναφέρονται ειδικά στην παρούσα οδηγία, όπως σωματικού ελέγχου, κλινικής εξέτασης, εξέτασης αίματος, αλκοτέστ ή παρόμοιου ελέγχου, ή της λήψης φωτογραφιών ή δακτυλικών αποτυπωμάτων· ή την προσαγωγή του παιδιού ενώπιον αρμόδιας αρχής ή την παράδοση του παιδιού σε ασκούντα τη γονική μέριμνα ή σε άλλο κατάλληλο ενήλικα, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.

(29)

Όταν ένα παιδί που δεν ήταν αρχικά ύποπτος ή κατηγορούμενος, όπως ένας μάρτυρας, καταστεί ύποπτος ή κατηγορούμενος, το εν λόγω παιδί θα πρέπει να έχει το δικαίωμα μη αυτοενοχοποίησης και το δικαίωμα σιωπής, σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο και την ΕΣΔΑ, όπως ερμηνεύονται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δικαστήριο) και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Στην παρούσα οδηγία γίνεται συνεπώς ρητή αναφορά στη συγκεκριμένη περίπτωση κατά την οποία ένα τέτοιο παιδί καθίσταται ύποπτος ή κατηγορούμενος κατά τη διάρκεια εξέτασης από την αστυνομία ή από άλλη αρχή επιβολής του νόμου στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας. Όταν, κατά τη διάρκεια τέτοιας εξέτασης, παιδί που δεν είναι ύποπτος ή κατηγορούμενος καταστεί ύποπτος ή κατηγορούμενος, η εξέταση θα πρέπει να ανασταλεί έως ότου το παιδί ενημερωθεί ότι είναι ύποπτος ή κατηγορούμενος και λάβει τη συνδρομή δικηγόρου σύμφωνα με την παρούσα οδηγία.

(30)

Υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δεν αντίκειται στο δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να παρεκκλίνουν από την υποχρέωση να παράσχουν συνδρομή δικηγόρου στις περιπτώσεις που αυτό δεν είναι αναλογικό λαμβάνοντας υπόψη τις περιστάσεις της υπόθεσης, ενώ είναι αυτονόητο ότι πάντοτε θα πρέπει να δίνεται πρωταρχική σημασία στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να παρέχεται συνδρομή δικηγόρου στα παιδιά όταν προσάγονται ενώπιον αρμόδιου δικαστηρίου ή δικαστή προκειμένου να ληφθεί απόφαση σχετικά με την κράτησή τους σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας εντός του πεδίου εφαρμογής της παρούσας οδηγίας, καθώς και κατά τη διάρκεια της κράτησης. Εξάλλου η στέρηση της ελευθερίας δεν θα πρέπει να επιβάλλεται ως ποινή, εκτός εάν το παιδί έχει λάβει τη συνδρομή δικηγόρου κατά τρόπο ώστε να επιτρέπεται στο παιδί να ασκεί τα οικεία δικαιώματα υπεράσπισης αποτελεσματικά και, οπωσδήποτε, κατά τη διάρκεια των ακροαματικών διαδικασιών ενώπιον δικαστηρίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να προβούν σε πρακτικές ρυθμίσεις για το θέμα αυτό.

(31)

Θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν προσωρινά από την υποχρέωση να παρέχουν συνδρομή δικηγόρου κατά το προδικαστικό στάδιο για επιτακτικούς λόγους, δηλαδή στις περιπτώσεις που υφίσταται επείγουσα ανάγκη να αποτραπούν σοβαρές δυσμενείς συνέπειες για τη ζωή, την ελευθερία ή τη σωματική ακεραιότητα ενός προσώπου, ή στις περιπτώσεις που επιβάλλεται να αναλάβουν οι ανακριτικές αρχές άμεση δράση για να προλάβουν κάποιο σημαντικό κίνδυνο που επαπειλεί την ποινική διαδικασία όσον αφορά σοβαρό ποινικό αδίκημα, μεταξύ άλλων προκειμένου να συγκεντρώσουν πληροφορίες σχετικά με τους φερόμενους ως συναυτουργούς σοβαρού ποινικού αδικήματος, ή προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια σημαντικών αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με σοβαρό ποινικό αδίκημα. Κατά τη διάρκεια προσωρινής παρέκκλισης για έναν από αυτούς τους επιτακτικούς λόγους, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να μπορούν να εξετάσουν τα παιδιά χωρίς να παρίσταται ο δικηγόρος, υπό τον όρο ότι τα παιδιά έχουν ενημερωθεί σχετικά με το δικαίωμά τους στη σιωπή και ότι μπορούν να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα, καθώς και ότι αυτή η εξέταση δεν θίγει τα δικαιώματα της υπεράσπισης, μεταξύ άλλων το δικαίωμα της μη αυτοενοχοποίησης. Θα πρέπει να είναι δυνατή η διεξαγωγή εξέτασης, στην έκταση που απαιτείται, με αποκλειστικό σκοπό τη συγκέντρωση πληροφοριών που είναι σημαντικές για την αποτροπή σοβαρών δυσμενών συνεπειών για τη ζωή, την ελευθερία ή τη σωματική ακεραιότητα ενός προσώπου, ή την πρόληψη σημαντικού κινδύνου που επαπειλεί την ποινική διαδικασία. Οποιαδήποτε κατάχρηση αυτής της προσωρινής παρέκκλισης θα έθιγε καταρχήν ανεπανόρθωτα τα δικαιώματα υπεράσπισης.

(32)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίζουν σαφώς στο εθνικό τους δίκαιο τους λόγους και τα κριτήρια για αυτή την προσωρινή παρέκκλιση, και θα πρέπει να προβαίνουν σε περιορισμένη χρήση αυτής. Οποιαδήποτε προσωρινή παρέκκλιση θα πρέπει να είναι αναλογική, αυστηρά περιορισμένη χρονικά, να μη βασίζεται αποκλειστικά στον τύπο ή τη σοβαρότητα του εικαζόμενου ποινικού αδικήματος και να μην θίγει το συνολικά δίκαιο χαρακτήρα της διαδικασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι σε περίπτωση που επιτραπεί προσωρινή παρέκκλιση δυνάμει της παρούσας οδηγίας από αρμόδια αρχή που δεν είναι δικαστής ή δικαστήριο, η απόφαση με την οποία επιτρέπεται η προσωρινή παρέκκλιση θα μπορεί να κριθεί από δικαστήριο, τουλάχιστον κατά το στάδιο της δίκης.

(33)

Το απόρρητο της επικοινωνίας μεταξύ των παιδιών και του δικηγόρου τους είναι βασικό στοιχείο για να εξασφαλιστεί η ουσιαστική άσκηση των δικαιωμάτων υπεράσπισης και αποτελεί ουσιαστικό μέρος του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει συνεπώς να σέβονται απαρέγκλιτα το απόρρητο των συναντήσεων και των άλλων μορφών επικοινωνίας μεταξύ του δικηγόρου και του παιδιού στο πλαίσιο της συνδρομής από δικηγόρο που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία. Η παρούσα οδηγία δεν θίγει διαδικασίες που ρυθμίζουν την κατάσταση κατά την οποία συντρέχουν αντικειμενικές και τεκμηριωμένες περιστάσεις που γεννούν την υποψία ότι ο δικηγόρος εμπλέκεται σε ποινικό αδίκημα με το παιδί. Οποιαδήποτε εγκληματική δραστηριότητα εκ μέρους του δικηγόρου δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως θεμιτή συνδρομή προς τα παιδιά στο πλαίσιο της παρούσας οδηγίας. Η υποχρέωση σεβασμού του απορρήτου δεν συνεπάγεται απλώς ότι τα κράτη μέλη δεν παρεμβαίνουν ή δεν έχουν πρόσβαση σε αυτήν την επικοινωνία, αλλά επίσης ότι, σε περίπτωση που τα παιδιά στερούνται την ελευθερία τους ή καθ' οιονδήποτε τρόπο βρίσκονται σε χώρο υπό τον έλεγχο του κράτους, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι ρυθμίσεις της επικοινωνίας τηρούν και προστατεύουν το απόρρητο αυτό. Αυτό δεν θίγει τους μηχανισμούς σε χώρους κράτησης που αποσκοπούν στην αποτροπή αποστολών παράνομων αντικειμένων προς τους κρατουμένους, όπως οι μηχανισμοί ελέγχου της αλληλογραφίας, υπό την προϋπόθεση ότι οι μηχανισμοί αυτοί δεν επιτρέπουν στις αρμόδιες αρχές να διαβάζουν την επικοινωνία μεταξύ των παιδιών και του δικηγόρου τους. Η παρούσα οδηγία δεν θίγει επίσης τις διαδικασίες του εθνικού δικαίου σύμφωνα με τις οποίες αίτηση για διαβίβαση της αλληλογραφίας μπορεί να απορρίπτεται αν ο αποστολέας δεν συναινεί στο να υποβάλλεται πρώτα η αλληλογραφία στο αρμόδιο δικαστήριο.

(34)

Η παρούσα οδηγία ισχύει με την επιφύλαξη της παραβίασης του απορρήτου που ενδέχεται να συμβεί παρεμπιπτόντως σε μία νόμιμη επιχείρηση εποπτείας από αρμόδιες αρχές. Η παρούσα οδηγία δεν θίγει επίσης το έργο που πραγματοποιείται, για παράδειγμα, από τις εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών, για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) ή που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 72 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), σύμφωνα με το οποίο ο τίτλος V του μέρους III της ΣΛΕΕ σχετικά με τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης δεν θίγει την άσκηση των ευθυνών που εμπίπτουν στα κράτη μέλη για την τήρηση της δημόσιας τάξης και τη διαφύλαξη της εσωτερικής ασφάλειας.

(35)

Τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα ατομικής αξιολόγησης, προκειμένου να προσδιορίζονται οι ειδικές ανάγκες τους ως προς την προστασία, την εκπαίδευση, την κατάρτιση και την ένταξη στην κοινωνία, να κρίνεται εάν και σε ποιο βαθμό θα χρειαστούν ειδικά μέτρα κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας και να προσδιορίζεται η έκταση της ποινικής ευθύνης τους και η καταλληλότητα μιας ποινής ή εκπαιδευτικού μέτρου.

(36)

Η ατομική αξιολόγηση θα πρέπει, ειδικότερα, να λαμβάνει υπόψη την προσωπικότητα και την ωριμότητα του παιδιού, το οικονομικό, κοινωνικό και οικογενειακό του υπόβαθρο, συμπεριλαμβανομένου του περιβάλλοντος στο οποίο ζει και τις ειδικές αδυναμίες που παρουσιάζει το παιδί, όπως μαθησιακά προβλήματα και δυσκολίες επικοινωνίας.

(37)

Η έκταση και οι λεπτομέρειες μιας ατομικής αξιολόγησης θα πρέπει να μπορούν να προσαρμόζονται ανάλογα με τις περιστάσεις της υπόθεσης, λαμβάνοντας υπόψη τη βαρύτητα του εικαζόμενου ποινικού αδικήματος και τα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν εάν το παιδί κριθεί ένοχο για το εν λόγω αδίκημα. Ατομική αξιολόγηση που έχει διεξαχθεί για το ίδιο παιδί στο πρόσφατο παρελθόν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εφόσον επικαιροποιηθεί.

(38)

Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις πληροφορίες που προκύπτουν από ατομική αξιολόγηση όταν αποφασίζουν εάν θα πρέπει να ληφθεί κάποιο ειδικό μέτρο όσον αφορά το παιδί, όπως η παροχή πρακτικής βοήθειας, όταν αξιολογούν την καταλληλότητα και την αποτελεσματικότητα ασφαλιστικών μέτρων όσον αφορά το παιδί, όπως αποφάσεις προσωρινής κράτησης ή εναλλακτικά μέτρα, και συνεκτιμώντας τα ατομικά χαρακτηριστικά και τις ατομικές περιστάσεις του παιδιού όταν λαμβάνουν απόφαση ή αναλαμβάνουν δράση στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας, μεταξύ άλλων κατά την έκδοση καταδικαστικής απόφασης. Σε περίπτωση που δεν είναι ακόμη διαθέσιμη μια ατομική αξιολόγηση, οι αρμόδιες αρχές δεν εμποδίζονται να λάβουν τέτοιου είδους μέτρα ή αποφάσεις, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι όροι που καθορίζονται στην παρούσα οδηγία, μεταξύ άλλων ότι η ατομική αξιολόγηση θα διεξαχθεί στο εγγύτερο κατάλληλο στάδιο της διαδικασίας. Η καταλληλότητα και η αποτελεσματικότητα των μέτρων ή των αποφάσεων που λαμβάνονται πριν από την ατομική αξιολόγηση μπορούν να επανεξεταστούν όταν η ατομική αξιολόγηση καταστεί διαθέσιμη.

(39)

Η ατομική αξιολόγηση θα πρέπει να διεξάγεται στο πλέον πρώιμο και κατάλληλο στάδιο της διαδικασίας και εγκαίρως ώστε οι πληροφορίες που προκύπτουν από την ατομική αξιολόγηση να μπορούν να λαμβάνονται υπόψη από τον εισαγγελέα, τον δικαστή, ή άλλη αρμόδια αρχή πριν από την απαγγελία της κατηγορίας ενόψει της δίκης. Θα πρέπει ωστόσο να είναι δυνατή η απαγγελία κατηγορίας σε περίπτωση που δεν υπάρχει ατομική αξιολόγηση, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό εξυπηρετεί το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί, για παράδειγμα, στην περίπτωση που ένα παιδί τελεί υπό προσωρινή κράτηση και η αναμονή έως ότου καταστεί διαθέσιμη η ατομική αξιολόγηση θα ενείχε τον κίνδυνο να παραταθεί αδικαιολόγητα η εν λόγω κράτηση.

(40)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να παρεκκλίνουν από την υποχρέωση διεξαγωγής ατομικής αξιολόγησης, όταν η παρέκκλιση αυτή είναι δικαιολογημένη στις περιστάσεις της υπόθεσης, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τη βαρύτητα του εικαζόμενου ποινικού αδικήματος και τα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν εάν το παιδί κριθεί ένοχο για το εν λόγω αδίκημα, υπό την προϋπόθεση ότι η παρέκκλιση εξυπηρετεί το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να συνεκτιμώνται όλα τα σχετικά στοιχεία, μεταξύ άλλων εάν το παιδί κατά το πρόσφατο παρελθόν υποβλήθηκε ή όχι σε ατομική αξιολόγηση στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας, ή εάν η συγκεκριμένη υπόθεση μπορεί να εξεταστεί χωρίς την απαγγελία κατηγορίας.

(41)

Το καθήκον μέριμνας έναντι παιδιών που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι αποτελεί τη βάση της δίκαιης απονομής δικαιοσύνης, ιδίως στις περιπτώσεις που τα παιδιά στερούνται της ελευθερίας τους και περιέρχονται συνεπώς σε ιδιαίτερα αδύναμη θέση. Για να διασφαλίζεται η προσωπική ακεραιότητα ενός παιδιού που στερείται της ελευθερίας του, το παιδί θα πρέπει να έχει δικαίωμα σε ιατρική εξέταση. Η εν λόγω ιατρική εξέταση θα πρέπει να διενεργείται από ιατρό ή άλλο εξειδικευμένο επαγγελματία, είτε κατόπιν πρωτοβουλίας των αρμόδιων αρχών, ιδίως όταν συγκεκριμένες ενδείξεις σχετικά με την υγεία αιτιολογούν την εξέταση αυτή, είτε κατόπιν αποδοχής σχετικής αιτήσεως του παιδιού, του ασκούντος τη γονική μέριμνα ή του δικηγόρου του παιδιού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίζουν πρακτικές ρυθμίσεις όσον αφορά τις ιατρικές εξετάσεις που πρόκειται να διεξαχθούν σύμφωνα με την παρούσα οδηγία, και όσον αφορά την πρόσβαση των παιδιών στις εξετάσεις αυτές. Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούν μεταξύ άλλων να ρυθμίζονται καταστάσεις όπου δύο ή περισσότερες αιτήσεις για ιατρικές εξετάσεις έχουν υποβληθεί για το ίδιο παιδί σε σύντομο χρονικό διάστημα.

(42)

Παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών δεν είναι πάντοτε ικανά να κατανοήσουν το περιεχόμενο των ανακρίσεων στις οποίες υποβάλλονται. Για να διασφαλίζεται επαρκής προστασία των παιδιών αυτών, οι ανακρίσεις τους από αστυνομικές ή άλλες αρχές επιβολής του νόμου θα πρέπει επομένως να καταγράφονται με οπτικοακουστικά μέσα όταν αυτό είναι σύμφωνο με την αρχή της αναλογικότητας, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, εάν παρίσταται ή όχι δικηγόρος και εάν το παιδί έχει στερηθεί ή όχι της ελευθερίας του, ενώ είναι αυτονόητο ότι πρωταρχική σημασία θα πρέπει να δίνεται πάντα στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Η παρούσα οδηγία δεν απαιτεί από τα κράτη μέλη να καταγράφουν με οπτικοακουστικά μέσα την εξέταση των παιδιών από δικαστή ή δικαστήριο.

(43)

Στις περιπτώσεις που θα πρέπει να πραγματοποιηθεί καταγραφή με οπτικοακουστικά μέσα σύμφωνα με την παρούσα οδηγία, αλλά ανυπέρβλητο τεχνικό πρόβλημα καθιστά αδύνατη την καταγραφή αυτή, η αστυνομία ή άλλες αρχές επιβολής του νόμου θα πρέπει να μπορούν να ανακρίνουν το παιδί χωρίς να πραγματοποιείται καταγραφή με οπτικοακουστικά μέσα, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν καταβληθεί εύλογες προσπάθειες για την υπέρβαση του τεχνικού προβλήματος, ότι δεν κρίνεται σκόπιμο να αναβληθεί η ανάκριση και ότι αυτό εξυπηρετεί το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού.

(44)

Ανεξάρτητα από το κατά πόσον η ανάκριση των παιδιών καταγράφεται με οπτικοακουστικά μέσα ή όχι, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να διεξάγεται με τρόπο που να λαμβάνει υπόψη την ηλικία και την ωριμότητά τους.

(45)

Τα παιδιά βρίσκονται σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση όταν στερούνται της ελευθερίας τους. Θα πρέπει συνεπώς να καταβάλλονται ιδιαίτερες προσπάθειες για να αποφεύγεται η στέρηση της ελευθερίας των παιδιών και, ειδικότερα, η κράτηση παιδιών σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας πριν αποφανθεί οριστικά το δικαστήριο εάν το παιδί τέλεσε το ποινικό αδίκημα, λόγω των πιθανών κινδύνων για τη σωματική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξή τους και επειδή η στέρηση της ελευθερίας ενδέχεται να δυσχεράνει την επανένταξή τους στην κοινωνία. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να λαμβάνουν πρακτικά μέτρα, όπως κατευθυντήριες γραμμές ή οδηγίες προς τους αστυνομικούς, σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας απαίτησης σε περιπτώσεις αστυνομικής κράτησης. Σε κάθε περίπτωση, η απαίτηση αυτή δεν θίγει τη δυνατότητα των αστυνομικών ή άλλων αρχών επιβολής του νόμου να συλλαμβάνουν ένα παιδί σε καταστάσεις όπου αυτό φαίνεται εκ πρώτης όψεως αναγκαίο, για παράδειγμα όταν το παιδί συλλαμβάνεται επ' αυτοφώρω ή αμέσως μετά τη διάπραξη ποινικού αδικήματος.

(46)

Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να εξετάζουν πάντοτε μέτρα εναλλακτικά της κράτησης (εναλλακτικά μέτρα) και θα πρέπει να προσφεύγουν στα μέτρα αυτά όταν αυτό είναι δυνατό. Αυτά τα εναλλακτικά μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την απαγόρευση να βρίσκεται το παιδί σε ορισμένες περιοχές, την υποχρέωση για το παιδί να διαμένει σε συγκεκριμένο τόπο, περιορισμούς σχετικά με την επαφή με συγκεκριμένα πρόσωπα, υποχρεώσεις εμφάνισης στις αρμόδιες αρχές, συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα ή συμμετοχή, με τη συγκατάθεση του παιδιού, σε θεραπευτικά προγράμματα ή προγράμματα απεξάρτησης.

(47)

Η κράτηση των παιδιών θα πρέπει να υπόκειται σε περιοδική επανεξέταση από δικαστήριο, το οποίο θα μπορούσε επίσης να είναι μονομελές. Θα πρέπει να είναι δυνατό να διεξαχθεί η εν λόγω περιοδική επανεξέταση αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο ή κατόπιν αιτήσεως του παιδιού, του δικηγόρου του παιδιού ή δικαστικής αρχής η οποία δεν είναι δικαστήριο, ιδίως του εισαγγελέα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει εν προκειμένω να προβλέπουν πρακτικές ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά την κατάσταση κατά την οποία το δικαστήριο έχει ήδη διεξαγάγει αυτεπαγγέλτως περιοδική επανεξέταση και το παιδί ή ο δικηγόρος του παιδιού ζητούν τη διεξαγωγή άλλης επανεξέτασης.

(48)

Τα παιδιά, σε περίπτωση που κρατούνται, θα πρέπει να επωφελούνται από ειδικά μέτρα προστασίας. Ειδικότερα, θα πρέπει να διαχωρίζονται από τους ενήλικες, εκτός εάν κρίνεται ότι αυτό δεν εξυπηρετεί τα μείζονα συμφέροντα του παιδιού, σύμφωνα με το άρθρο 37 στοιχείο γ) της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού. Όταν το κρατούμενο παιδί φθάνει στην ηλικία των 18 ετών, θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να συνεχιστεί η χωριστή κράτηση, όπου δικαιολογείται, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων που αφορούν το συγκεκριμένο πρόσωπο. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα κρατούμενα παιδιά, λόγω της εγγενούς ευάλωτης κατάστασής τους. Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικά ιδρύματα ανάλογα με τις ανάγκες τους.

(49)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι και που τελούν υπό αστυνομική κράτηση διαχωρίζονται από τους ενήλικες, εκτός εάν κρίνεται ότι αυτό δεν εξυπηρετεί το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού, ή εκτός εάν, σε εξαιρετικές περιστάσεις, αυτό δεν είναι πρακτικά δυνατό, υπό την προϋπόθεση ότι τα παιδιά κρατούνται μαζί με ενήλικες με τρόπο συμβατό με το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Για παράδειγμα, σε αραιοκατοικημένες περιοχές θα πρέπει να είναι δυνατόν, κατ' εξαίρεση, να τελούν τα παιδιά υπό αστυνομική κράτηση μαζί με ενήλικες, εφόσον αυτό δεν αντίκειται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Σε αυτές τις καταστάσεις, οι αρμόδιες αρχές υποχρεούνται να επαγρυπνούν ώστε να προστατεύεται η σωματική ακεραιότητα και η καλή κατάσταση του παιδιού.

(50)

Τα παιδιά θα πρέπει να μπορούν να κρατούνται μαζί με νέους ενήλικες εφόσον αυτό δεν αντίκειται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Εναπόκειται στα κράτη μέλη να καθορίσουν ποια είναι τα πρόσωπα που θεωρούνται νέοι ενήλικες σύμφωνα με το εθνικό τους ουσιαστικό και δικονομικό δίκαιο. Τα κράτη μέλη προτρέπονται να καθορίσουν ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 24 ετών δεν μπορούν να χαρακτηριστούν νέοι ενήλικες.

(51)

Σε περίπτωση κράτησης παιδιών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν κατάλληλα μέτρα όπως ορίζεται στην παρούσα οδηγία. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να εξασφαλίζουν μεταξύ άλλων την ουσιαστική και τακτική άσκηση του δικαιώματος στην οικογενειακή ζωή. Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να διατηρούν τακτικές επαφές με τους γονείς τους, την οικογένεια και τους φίλους τους μέσω επισκέψεων και αλληλογραφίας, εκτός και αν απαιτούνται έκτακτοι περιορισμοί προς το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού ή το συμφέρον της δικαιοσύνης.

(52)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζεται ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας ή των πεποιθήσεων του παιδιού. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει, ειδικότερα, να μην παρεμβαίνουν στα θέματα θρησκείας ή πεποιθήσεων του παιδιού. Πάντως, δεν ζητείται από τα κράτη μέλη να λαμβάνουν ενεργητικά μέτρα προκειμένου να διευκολύνουν τα παιδιά στη λατρευτική τους ζωή.

(53)

Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα σε άλλες καταστάσεις στέρησης της ελευθερίας. Τα λαμβανόμενα μέτρα θα πρέπει να έχουν αναλογικό χαρακτήρα και να αρμόζουν στη φύση της στέρησης της ελευθερίας, όπως αστυνομική κράτηση, και στη διάρκειά της.

(54)

Οι επαγγελματίες που έρχονται σε άμεση επαφή με παιδιά θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών διαφόρων ηλικιακών ομάδων και να μεριμνούν ώστε η διαδικασία να προσαρμόζεται σε αυτές. Για τον σκοπό αυτό, οι εν λόγω επαγγελματίες θα πρέπει να είναι ειδικά εκπαιδευμένοι να ασχολούνται με παιδιά.

(55)

Τα παιδιά θα πρέπει να τυγχάνουν μεταχείρισης κατάλληλης για την ηλικία τους, την ωριμότητά τους και το επίπεδο κατανόησης, λαμβανομένων υπόψη τυχόν ειδικών αναγκών τους, μεταξύ άλλων των δυσχερειών επικοινωνίας που ενδεχομένως έχουν.

(56)

Λαμβανομένων υπόψη των διαφορών μεταξύ των νομικών παραδόσεων και συστημάτων των κρατών μελών, η προστασία της ιδιωτικής ζωής των παιδιών κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας θα πρέπει να διασφαλίζεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, με σκοπό, μεταξύ άλλων, να διευκολυνθεί η επανένταξη των παιδιών στην κοινωνία. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προβλέπουν ότι οι ακροαματικές διαδικασίες που αφορούν παιδιά διεξάγονται συνήθως χωρίς την παρουσία ακροατηρίου ή να επιτρέπουν στα δικαστήρια ή στους δικαστές να αποφασίζουν τη διεξαγωγή αυτών των ακροαματικών διαδικασιών χωρίς την παρουσία ακροατηρίου. Αυτό δεν θίγει τις αποφάσεις που απαγγέλλονται δημοσίως σύμφωνα με το άρθρο 6 ΕΣΔΑ.

(57)

Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να συνοδεύονται από τον ασκούντα τη γονική μέριμνα κατά την ακροαματική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν. Εάν περισσότερα από ένα πρόσωπα ασκούν τη γονική μέριμνα για το ίδιο παιδί, το παιδί θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να συνοδεύεται από όλα τα πρόσωπα, εκτός εάν αυτό δεν είναι δυνατό στη πράξη παρά τις εύλογες προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι αρμόδιες αρχές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίζουν πρακτικές ρυθμίσεις προκειμένου τα παιδιά να ασκούν το δικαίωμα να συνοδεύονται από τον ασκούντα τη γονική μέριμνα κατά τις ακροαματικές διαδικασίες στις οποίες συμμετέχουν και όσον αφορά τους όρους υπό τους οποίους ένας συνοδός μπορεί να αποκλειστεί προσωρινά από τις ακροαματικές διαδικασίες. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να ρυθμίζεται η κατάσταση κατά την οποία ο ασκών τη γονική μέριμνα αδυνατεί προσωρινά να συνοδεύσει το παιδί ή δεν επιθυμεί να κάνει χρήση της δυνατότητας να συνοδεύσει το παιδί, υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνεται υπόψη το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού.

(58)

Υπό ορισμένες περιστάσεις, που μπορούν επίσης να αφορούν ένα μόνο από τα πρόσωπα που ασκούν τη γονική μέριμνα, το παιδί θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να συνοδεύεται κατά τις ακροαματικές διαδικασίες από κατάλληλο ενήλικα άλλον από τον ασκούντα τη γονική μέριμνα. Μία τέτοια περίσταση συντρέχει όταν ο ασκών τη γονική μέριμνα που συνοδεύει το παιδί θα μπορούσε να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ποινική διαδικασία, ειδικότερα σε περίπτωση που αντικειμενικά και πραγματικά περιστατικά καταδεικνύουν ή γεννούν την υποψία ότι ενδέχεται να καταστραφούν ή αλλοιωθούν αποδεικτικά στοιχεία, να παρεμβληθούν εμπόδια σε μάρτυρες ή ότι ο ασκών τη γονική μέριμνα ενδέχεται να έχει συμμετάσχει μαζί με το παιδί στην εικαζόμενη εγκληματική δραστηριότητα.

(59)

Σύμφωνα με την παρούσα οδηγία, τα παιδιά θα πρέπει επίσης να έχουν το δικαίωμα να συνοδεύονται από τον ασκούντα τη γονική μέριμνα σε άλλα στάδια της διαδικασίας στα οποία είναι παρόντα, για παράδειγμα κατά την εξέτασή τους από την αστυνομία.

(60)

Το δικαίωμα του κατηγορουμένου να παρίσταται αυτοπροσώπως στη δίκη βασίζεται στο δικαίωμα σε δίκαιη δίκη που προβλέπεται στο άρθρο 47 του Χάρτη και στο άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, όπως ερμηνεύεται από το Δικαστήριο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα ώστε να ενθαρρύνονται τα παιδιά να παρίστανται στη δίκη τους, μεταξύ άλλων με την αυτοπρόσωπη κλήτευσή τους και με την αποστολή αντιγράφου της κλήτευσης στον ασκούντα τη γονική μέριμνα ή, εάν τούτο θα αντέβαινε στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού, σε άλλον κατάλληλο ενήλικα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν πρακτικές ρυθμίσεις σχετικά με την παρουσία παιδιών στη δίκη. Οι ρυθμίσεις αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν διατάξεις σχετικά με τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένα παιδί μπορεί να αποκλείεται προσωρινά από τη δίκη.

(61)

Ορισμένα δικαιώματα που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζονται στα παιδιά που είναι καταζητούμενοι από τον χρόνο σύλληψής τους στο κράτος μέλος εκτέλεσης.

(62)

Η διαδικασία ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης είναι ζωτικής σημασίας για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών σε ποινικές υποθέσεις. Η τήρηση των προθεσμιών που καθορίζονται στην απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ είναι πολύ σημαντική για τη συνεργασία αυτή. Για τον λόγο αυτό, ενώ τα παιδιά που είναι καταζητούμενοι θα πρέπει να μπορούν να ασκούν πλήρως τα δικαιώματά τους βάσει της παρούσας οδηγίας σε διαδικασίες εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, οι εν λόγω προθεσμίες θα πρέπει να τηρούνται.

(63)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν ότι οι δικαστές και οι εισαγγελείς που ασχολούνται με ποινικές διαδικασίες που αφορούν παιδιά διαθέτουν ειδικές ικανότητες στον τομέα αυτό ή έχουν ουσιαστική πρόσβαση σε ειδική κατάρτιση, ιδίως όσον αφορά τα δικαιώματα των παιδιών, τις κατάλληλες ανακριτικές τεχνικές, την παιδική ψυχολογία και την επικοινωνία σε γλώσσα προσαρμοσμένη στα παιδιά. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να προωθούν την παροχή τέτοιου είδους ειδικής κατάρτισης σε δικηγόρους που ασχολούνται με ποινικές διαδικασίες που αφορούν παιδιά.

(64)

Για να παρακολουθείται και να αξιολογείται η αποτελεσματικότητα της παρούσας οδηγίας, απαιτείται συλλογή σχετικών δεδομένων, από όσα είναι διαθέσιμα, σε σχέση με την εφαρμογή των δικαιωμάτων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία. Τα εν λόγω δεδομένα περιλαμβάνουν τα δεδομένα που καταγράφονται από τις δικαστικές αρχές και από τις αρχές επιβολής του νόμου και, στο μέτρο του δυνατού, τα διοικητικά δεδομένα που συγκεντρώνονται από τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας όσον αφορά τα δικαιώματα που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία, και ιδίως σε σχέση με τον αριθμό των παιδιών που έχουν πρόσβαση σε δικηγόρο, τον αριθμό των ατομικών αξιολογήσεων που διενεργούνται, τον αριθμό των ανακρίσεων που καταγράφονται με οπτικοακουστικά μέσα και τον αριθμό των παιδιών που στερούνται της ελευθερίας τους.

(65)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να σέβονται και να εγγυώνται τα δικαιώματα που ορίζονται στην παρούσα οδηγία χωρίς καμία διάκριση για οποιονδήποτε λόγο όπως είναι η φυλή, το χρώμα, το φύλο, ο γενετήσιος προσανατολισμός, η γλώσσα, η θρησκεία, τα πολιτικά φρονήματα ή άλλη γνώμη, η ιθαγένεια, η εθνοτική ή κοινωνική προέλευση, η περιουσία, η αναπηρία ή η γέννηση.

(66)

Η παρούσα οδηγία συνάδει με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αρχές που αναγνωρίζονται από τον Χάρτη και την ΕΣΔΑ, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης, του δικαιώματος στην ελευθερία και την ασφάλεια, του σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, του δικαιώματος στην ακεραιότητα του προσώπου, των δικαιωμάτων του παιδιού, της κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρίες, του δικαιώματος αποτελεσματικού μέσου ένδικης προστασίας και του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη, του τεκμηρίου αθωότητας, και των δικαιωμάτων υπεράσπισης. Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τα εν λόγω δικαιώματα και αρχές.

(67)

Η παρούσα οδηγία θεσπίζει ελάχιστους κανόνες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να διευρύνουν τα δικαιώματα που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία με σκοπό την παροχή υψηλότερου επιπέδου προστασίας. Αυτό το υψηλότερο επίπεδο προστασίας δεν θα πρέπει να αποτελεί φραγμό στην αμοιβαία αναγνώριση των δικαστικών αποφάσεων, την οποία οι εν λόγω ελάχιστοι κανόνες αποσκοπούν να διευκολύνουν. Το επίπεδο προστασίας που παρέχεται από τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει ποτέ να υπολείπεται από τα πρότυπα του Χάρτη ή της ΕΣΔΑ, όπως αυτά έχουν ερμηνευτεί από το Δικαστήριο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

(68)

Δεδομένου ότι οι στόχοι της παρούσας οδηγίας, δηλαδή η καθιέρωση κοινών ελάχιστων προτύπων σχετικά με τις δικονομικές εγγυήσεις για τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών, δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων της, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 της ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(69)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά το χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και τη ΣΛΕΕ, και με την επιφύλαξη του άρθρου 4 του εν λόγω πρωτοκόλλου, τα εν λόγω κράτη μέλη δεν συμμετέχουν στην έκδοση της παρούσας οδηγίας και δεν δεσμεύονται από αυτήν ούτε υπόκεινται στην εφαρμογή της.

(70)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν συμμετέχει στην έκδοση της παρούσας οδηγίας και δεν δεσμεύεται από αυτήν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή της.

(71)

Σύμφωνα με την κοινή πολιτική δήλωση των κρατών μελών και της Επιτροπής, της 28ης Σεπτεμβρίου 2011, σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα (10), τα κράτη μέλη έχουν αναλάβει την υποχρέωση να συνοδεύουν, σε δικαιολογημένες περιπτώσεις, την κοινοποίηση των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο με ένα ή περισσότερα έγγραφα που επεξηγούν τη σχέση ανάμεσα στα συστατικά στοιχεία μιας οδηγίας και στα αντίστοιχα μέρη των νομικών πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο. Αναφορικά με την παρούσα οδηγία, ο νομοθέτης θεωρεί δικαιολογημένη τη διαβίβαση των εγγράφων αυτών,

α)

είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι σε ποινικές διαδικασίες· ή

β)

υπόκεινται σε διαδικασία ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης κατ' εφαρμογή της απόφασης-πλαισίου 2002/584/ΔΕΥ («καταζητούμενοι»).

α)

όταν το δίκαιο κράτους μέλους προβλέπει την επιβολή κύρωσης από αρχή πλην δικαστηρίου με δικαιοδοσία σε ποινικές υποθέσεις και για την επιβληθείσα κύρωση υπάρχει δυνατότητα προσφυγής ή παραπομπής ενώπιον τέτοιου δικαστηρίου· ή

β)

όταν δεν μπορεί να επιβληθεί ως ποινή η στέρηση της ελευθερίας·

α)

αμέσως μόλις τα παιδιά πληροφορούνται ότι είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι, όσον αφορά:

β)

σε όσο το δυνατόν περισσότερο πρώιμο και κατάλληλο στάδιο της διαδικασίας, όσον αφορά:

γ)

από τη στέρηση της ελευθερίας όσον αφορά το δικαίωμα σε ειδική μεταχείριση κατά τη διάρκεια της στέρησης της ελευθερίας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 12.

α)

θα αντέβαινε στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού·

β)

δεν είναι εφικτή, επειδή, αν και καταβλήθηκαν εύλογες προσπάθειες, είναι αδύνατη η επικοινωνία με ασκούντα τη γονική μέριμνα ή είναι άγνωστη η ταυτότητά του·

γ)

θα μπορούσε, βάσει αντικειμενικών και πραγματικών περιστατικών, να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ποινική διαδικασία.

α)

προτού εξεταστούν από την αστυνομία ή άλλη αρχή επιβολής του νόμου ή δικαστική αρχή·

β)

κατά τη διενέργεια ανακριτικής πράξης ή άλλης πράξης συλλογής αποδεικτικών στοιχείων από ανακριτική ή άλλη αρμόδια αρχή σύμφωνα με την παράγραφο 4 στοιχείο γ)·

γ)

χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση μετά τη στέρηση της ελευθερίας·

δ)

όταν έχουν κλητευθεί ενώπιον δικαστηρίου με δικαιοδοσία σε ποινικές υποθέσεις, εγκαίρως πριν παραστούν ενώπιον του εν λόγω δικαστηρίου.

α)

τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τα παιδιά έχουν το δικαίωμα κατ' ιδίαν συνάντησης και επικοινωνίας με τον δικηγόρο που τα εκπροσωπεί, μεταξύ άλλων πριν από την εξέτασή τους από την αστυνομία ή άλλη αρχή επιβολής του νόμου ή δικαστική αρχή·

β)

τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τα παιδιά έχουν τη συνδρομή δικηγόρου όταν υποβάλλονται σε εξέταση, και ότι ο δικηγόρος μπορεί να συμμετέχει ουσιαστικά κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Η συμμετοχή αυτή συνάδει με διαδικασίες του εθνικού δικαίου, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω διαδικασίες δεν θίγουν την αποτελεσματική άσκηση ή την ουσία του συγκεκριμένου δικαιώματος. Στις περιπτώσεις που ο δικηγόρος συμμετέχει κατά την εξέταση, το γεγονός της συμμετοχής αυτής σημειώνεται χρησιμοποιώντας τη διαδικασία καταγραφής δυνάμει του εθνικού δικαίου·

γ)

τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τα παιδιά λαμβάνουν τη συνδρομή δικηγόρου τουλάχιστον κατά τις ακόλουθες ανακριτικές πράξεις ή πράξεις συλλογής αποδεικτικών στοιχείων, εφόσον οι πράξεις αυτές προβλέπονται σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και εφόσον ο ύποπτος ή κατηγορούμενος υποχρεούται ή επιτρέπεται να παραστεί στη συγκεκριμένη πράξη:

α)

όταν προσάγονται ενώπιον αρμόδιου δικαστηρίου ή δικαστή προκειμένου να ληφθεί απόφαση σχετικά με την κράτησή τους σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας εντός του πεδίου εφαρμογής της παρούσας οδηγίας· και

β)

κατά τη διάρκεια της κράτησης.

α)

όταν υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αποτραπούν σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις για τη ζωή, την ελευθερία ή τη σωματική ακεραιότητα προσώπου·

β)

όταν είναι επιτακτική η ανάληψη άμεσης δράσης από τις ανακριτικές αρχές προς αποτροπή σημαντικού κινδύνου για την ποινική διαδικασία σε σχέση με σοβαρό ποινικό αδίκημα.

α)

αποφασίζουν εάν θα πρέπει να ληφθεί κάποιο συγκεκριμένο μέτρο που ωφελεί το παιδί·

β)

αξιολογούν την καταλληλότητα και την αποτελεσματικότητα ενδεχόμενων ασφαλιστικών μέτρων όσον αφορά το παιδί·

γ)

λαμβάνουν απόφαση ή αναλαμβάνουν δράση στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας, μεταξύ άλλων κατά την επιμέτρηση της ποινής.

α)

του παιδιού·

β)

του ασκούντος τη γονική μέριμνα ή άλλου κατάλληλου ενήλικα σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 15·

γ)

του δικηγόρου του παιδιού.

α)

εάν κρίνεται ότι αυτό δεν εξυπηρετεί το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού· ή

β)

εάν, σε εξαιρετικές περιστάσεις, αυτό δεν είναι πρακτικά δυνατό, υπό την προϋπόθεση ότι τα παιδιά κρατούνται μαζί με ενήλικες με τρόπο συμβατό με το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού.

α)

να εξασφαλίζεται και να διαφυλάσσεται η υγεία τους και η σωματική και πνευματική ανάπτυξη τους·

β)

να εξασφαλίζεται το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών με σωματικά, αισθητηριακά ή μαθησιακά προβλήματα·

γ)

να εξασφαλίζεται η ουσιαστική και τακτική άσκηση του δικαιώματός τους στην οικογενειακή ζωή·

δ)

να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε προγράμματα που προάγουν την ανάπτυξή τους και την επανένταξή τους στην κοινωνία· και

ε)

να εξασφαλίζεται ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας τους ή των πεποιθήσεών τους.

α)

θα αντέβαινε στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού·

β)

δεν είναι εφικτή, επειδή, αν και καταβλήθηκαν εύλογες προσπάθειες, είναι αδύνατη η επικοινωνία με ασκούντα τη γονική μέριμνα ή είναι άγνωστη η ταυτότητά του· ή

γ)

θα μπορούσε, βάσει αντικειμενικών και πραγματικών περιστατικών, να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ποινική διαδικασία.

α)

εξυπηρετείται το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού εάν συνοδεύεται από το εν λόγω πρόσωπο· και

β)

η παρουσία του προσώπου αυτού δεν θίγει την ποινική διαδικασία.

21.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 132/21

(1)

Ορισμένες τροπολογίες πρέπει να επέλθουν στις οδηγίες του Συμβουλίου 2004/114/ΕΚ (4) και 2005/71/ΕΚ (5). Για λόγους σαφήνειας, είναι σκόπιμη η αναδιατύπωση των εν λόγω οδηγιών.

(2)

Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να ανταποκριθεί στην ανάγκη που εντοπίστηκε στις εκθέσεις εφαρμογής για τις οδηγίες 2004/114/ΕΚ και 2005/71/ΕΚ για την αντιμετώπιση των αδυναμιών που διαπιστώθηκαν, τη διασφάλιση περισσότερης διαφάνειας και ασφάλειας δικαίου και την παροχή συνεκτικού νομικού πλαισίου για τις διάφορες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών που έρχονται στην Ένωση. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να απλουστεύσει και να εξορθολογήσει τις ισχύουσες διατάξεις για τις εν λόγω κατηγορίες σε μία ενιαία πράξη. Παρ' όλο που οι κατηγορίες που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία παρουσιάζουν διαφορές, εμφανίζουν και ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, γεγονός που καθιστά δυνατή την εξέτασή τους μέσω ενός κοινού νομικού πλαισίου στο επίπεδο της Ένωσης.

(3)

Η παρούσα οδηγία αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη του στόχου του προγράμματος της Στοκχόλμης για προσέγγιση των εθνικών νομοθεσιών που αφορούν τις προϋποθέσεις χορήγησης άδειας εισόδου και διαμονής σε υπηκόους τρίτων χωρών. Η μετανάστευση από χώρες εκτός της Ένωσης αποτελεί μια πηγή εισροής ατόμων υψηλής ειδίκευσης, και ειδικότερα οι σπουδαστές και οι ερευνητές αποτελούν όλο και πιο περιζήτητες ομάδες. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην κατάρτιση του ανθρώπινου κεφαλαίου, κύριου πλεονεκτήματος της Ένωσης, και στη διασφάλιση έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης και, κατά συνέπεια, συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

(4)

Στις εκθέσεις εφαρμογής για τις οδηγίες 2004/114/ΕΚ και 2005/71/ΕΚ επισημάνθηκαν ορισμένες ανεπάρκειες, κυρίως όσον αφορά τους όρους εισδοχής, τα δικαιώματα, τις διαδικαστικές εγγυήσεις, την πρόσβαση των φοιτητών στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια των σπουδών τους και τις διατάξεις για την ενδοενωσιακή κινητικότητα. Θεωρήθηκαν επίσης αναγκαίες συγκεκριμένες βελτιώσεις όσον αφορά τις προαιρετικές κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών. Σε μεταγενέστερες ευρύτερες διαβουλεύσεις επισημάνθηκε επίσης η ανάγκη για βελτιωμένες δυνατότητες αναζήτησης απασχόλησης για ερευνητές και σπουδαστές και για καλύτερη προστασία των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair), τομείς που δεν καλύπτονται από τις οδηγίες 2004/114/ΕΚ και 2005/71/ΕΚ.

(5)

Για την προοδευτική εγκαθίδρυση του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει τη θέσπιση μέτρων στον τομέα του ασύλου, της μετανάστευσης και της διαφύλαξης των δικαιωμάτων των υπηκόων τρίτων χωρών.

(6)

Η παρούσα οδηγία θα πρέπει επίσης να αποσκοπεί στην προώθηση των επαφών μεταξύ των λαών και στην κινητικότητα, στοιχεία σημαντικά για την εξωτερική πολιτική της Ένωσης, ιδίως έναντι των χωρών της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας ή των στρατηγικών εταίρων της Ένωσης. Αναμένεται να επιτρέψει την καλύτερη συμβολή σε μια παγκόσμια προσέγγιση της μετανάστευσης και της κινητικότητας και των εταιρικών σχέσεων κινητικότητας, που παρέχουν ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για διάλογο και συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών, μεταξύ άλλων σε ό,τι αφορά τη διευκόλυνση και την οργάνωση της νόμιμης μετανάστευσης.

(7)

Η μετακίνηση για τους σκοπούς που προβλέπει η παρούσα οδηγία θα πρέπει να προάγει τη δημιουργία και την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων. Συνιστά μορφή αμοιβαίου εμπλουτισμού για τα πρόσωπα που μετακινούνται, για τη χώρα καταγωγής τους και για το ενδιαφερόμενο κράτος, ενώ παράλληλα ενισχύει τους πολιτιστικούς δεσμούς και εμπλουτίζει την πολιτιστική πολυμορφία.

(8)

Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να αναδεικνύει την Ένωση ως ελκυστικό τόπο για την έρευνα και την καινοτομία, να την προωθεί στο πλαίσιο του παγκόσμιου ανταγωνισμού για προσέλκυση ταλέντων και, με τον τρόπο αυτό, να οδηγεί σε αύξηση της συνολικής ανταγωνιστικότητας της Ένωσης και των ρυθμών ανάπτυξης, δημιουργώντας παράλληλα θέσεις εργασίας που έχουν μεγαλύτερη συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ. Το άνοιγμα της Ένωσης σε υπηκόους τρίτων χωρών που μπορούν να γίνουν δεκτοί για τον σκοπό της έρευνας αποτελεί επίσης μέρος της εμβληματικής πρωτοβουλίας «Ένωση καινοτομίας». Η δημιουργία μιας ανοικτής αγοράς εργασίας για ερευνητές της Ένωσης και για ερευνητές από τρίτες χώρες επιβεβαιώθηκε επίσης ως βασικός στόχος του ευρωπαϊκού χώρου έρευνας, ενός ενιαίου χώρου όπου κυκλοφορούν ελεύθερα ερευνητές, επιστημονική γνώση και τεχνολογία.

(9)

Είναι σκόπιμο η εισδοχή υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την υλοποίηση ερευνητικής δραστηριότητας να διευκολυνθεί μέσω διαδικασίας εισδοχής η οποία θα είναι ανεξάρτητη από τη νομική τους σχέση με τον ερευνητικό οργανισμό υποδοχής και δεν θα απαιτεί πλέον την έκδοση άδειας εργασίας πέραν της άδειας. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να στηρίζεται στη συνεργασία των ερευνητικών οργανισμών με τις μεταναστευτικές αρχές των κρατών μελών, αποδίδοντάς τους κεντρικό ρόλο στη διαδικασία εισδοχής, με σκοπό να διευκολύνεται και να επιταχύνεται η είσοδος και η διαμονή των υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την υλοποίηση ερευνητικής δραστηριότητας στην Ένωση, ενώ θα διατηρούνται τα προνόμια των κρατών μελών όσον αφορά τη διαμόρφωση της μεταναστευτικής πολιτικής. Οι ερευνητικοί οργανισμοί, τους οποίους τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εγκρίνουν προηγουμένως, θα πρέπει να μπορούν να υπογράφουν είτε σύμβαση υποδοχής είτε σύμβαση εργασίας με υπήκοο τρίτης χώρας με σκοπό την υλοποίηση ερευνητικής δραστηριότητας. Με βάση τη σύμβαση υποδοχής ή τη σύμβαση εργασίας, τα κράτη μέλη εκδίδουν άδεια, εφόσον πληρούνται οι όροι εισόδου και διαμονής.

(10)

Δεδομένου ότι οι προσπάθειες που πρέπει να καταβληθούν για να επιτευχθεί ο στόχος επένδυσης του 3 % του ΑΕΠ στην έρευνα αφορούν σε μεγάλο βαθμό τον ιδιωτικό τομέα, θα πρέπει ο τομέας αυτός να ενθαρρυνθεί, όπου ενδείκνυται, ώστε να προσλάβει περισσότερους ερευνητές κατά τα επόμενα έτη.

(11)

Για να καταστεί η Ένωση ελκυστικότερη για υπηκόους τρίτων χωρών που επιθυμούν να υλοποιήσουν ερευνητική δραστηριότητα στην Ένωση, θα πρέπει να επιτρέπεται στα μέλη της οικογένειάς τους, όπως ορίζονται στην οδηγία 2003/86/EΚ του Συμβουλίου (6) να συνοδεύουν τους ερευνητές και να επωφελούνται από τις διατάξεις για την ενδοενωσιακή κινητικότητα. Τα εν λόγω μέλη της οικογένειας θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας στο πρώτο κράτος μέλος και, σε περίπτωση μακράς κινητικότητας, στο δεύτερο κράτος μέλος, πλην εξαιρετικών περιστάσεων όπως ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα ανεργίας, όπου τα κράτη μέλη θα πρέπει να διατηρούν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν έλεγχο που να αποδεικνύει ότι η θέση δεν μπορεί να πληρωθεί από το εθνικό εργατικό δυναμικό για περίοδο που δεν υπερβαίνει τους 12 μήνες. Με την εξαίρεση των παρεκκλίσεων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία, θα πρέπει να εφαρμόζονται όλες οι διατάξεις της οδηγίας 2003/86/ΕΚ, συμπεριλαμβανομένων των λόγων για την απόρριψη ή την ανάκληση ή τη μη ανανέωση. Κατά συνέπεια, οι άδειες διαμονής για μέλη της οικογένειας μπορούν να ανακαλούνται ή να μην ανανεώνονται, εάν η άδεια για τον ερευνητή που συνοδεύουν λήγει και δεν έχουν αυτοτελές δικαίωμα διαμονής.

(12)

Κατά περίπτωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αντιμετωπίζουν τους υποψήφιους διδάκτορες ως ερευνητές για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας.

(13)

Η εφαρμογή της παρούσας οδηγίας δεν θα πρέπει να ευνοεί τη διαρροή επιστημονικού δυναμικού από αναδυόμενες ή αναπτυσσόμενες χώρες. Θα πρέπει να λαμβάνονται, στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης με τις χώρες καταγωγής, μέτρα στήριξης της επανένταξης των ερευνητών στις χώρες καταγωγής τους, με σκοπό τη χάραξη συνολικής μεταναστευτικής πολιτικής.

(14)

Προκειμένου να προωθηθεί η Ευρώπη στο σύνολό της ως παγκόσμιο κέντρο αριστείας για σπουδές και κατάρτιση, πρέπει να βελτιωθούν και να απλουστευτούν οι προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής των ατόμων που επιθυμούν να έλθουν στην Ένωση για τους σκοπούς αυτούς. Αυτό συνάδει με τους στόχους του θεματολογίου για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ευρώπης, ιδίως στο πλαίσιο της διεθνοποίησης της ευρωπαϊκής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μέρος αυτής της προσπάθειας αποτελεί η προσέγγιση των σχετικών εθνικών νομοθεσιών των κρατών μελών. Σε αυτό το πλαίσιο και σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τον εκσυγχρονισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (7), ο όρος «τριτοβάθμια εκπαίδευση» καλύπτει όλα τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στα οποία μπορεί να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, πανεπιστήμια, πανεπιστήμια εφαρμοσμένων επιστημών, τεχνολογικά ιδρύματα, «μεγάλες σχολές» («Grandes écoles»), σχολές διοίκησης επιχειρήσεων, σχολές μηχανικών, πανεπιστημιακά ιδρύματα τεχνολογίας (IUT), κολέγια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επαγγελματικές σχολές, πολυτεχνικές σχολές και ακαδημίες.

(15)

Η επέκταση και εμβάθυνση της διαδικασίας της Μπολόνια, που εγκαινιάστηκε με την κοινή διακήρυξη της Μπολόνια των ευρωπαίων υπουργών Παιδείας στις 19 Ιουνίου 1999, οδήγησε σε πιο συγκρίσιμα, συμβατά και συνεκτικά συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις συμμετέχουσες χώρες αλλά και πέραν αυτών. Αυτό συνέβη επειδή τα κράτη μέλη έχουν στηρίξει την κινητικότητα των σπουδαστών και τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης την έχουν ενσωματώσει στο πρόγραμμα σπουδών τους. Τούτο πρέπει να αντικατοπτρίζεται μέσω βελτιωμένων διατάξεων για την ενδοενωσιακή κινητικότητα των σπουδαστών. Ένας από τους στόχους της διακήρυξης της Μπολόνια είναι να καταστεί ανταγωνιστική και ελκυστική η ευρωπαϊκή τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η διαδικασία της Μπολόνια οδήγησε στη δημιουργία του ευρωπαϊκού χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η δομή των τριών κύκλων με σαφώς κατανοητά προγράμματα και πτυχία, καθώς και η θέσπιση πλαισίων επαγγελματικών προσόντων κατέστησαν τις σπουδές στην Ευρώπη πιο ελκυστικές για υπηκόους τρίτων χωρών.

(16)

H διάρκεια και οι άλλες προϋποθέσεις των προπαιδευτικών κύκλων για τους σπουδαστές που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία θα πρέπει να καθορίζονται από τα κράτη μέλη σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο.

(17)

Τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι υπήκοος τρίτης χώρας έχει γίνει δεκτός σε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, επιστολή ή πιστοποιητικό εγγραφής του εν λόγω προσώπου.

(18)

Υπήκοοι τρίτων χωρών που υποβάλλουν αίτηση για να γίνουν δεκτοί ως ασκούμενοι θα πρέπει να παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι έχουν αποκτήσει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εντός των δύο ετών που προηγούνται της ημερομηνίας της αίτησής τους ή ότι παρακολουθούν πρόγραμμα σπουδών σε τρίτη χώρα το οποίο οδηγεί σε πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Θα πρέπει επίσης να υποβάλλουν σύμβαση πρακτικής άσκησης η οποία θα περιλαμβάνει περιγραφή του προγράμματος πρακτικής άσκησης, τον εκπαιδευτικό στόχο ή τα στοιχεία κατάρτισης, τη διάρκεια και τους όρους εποπτείας του ασκούμενου και η οποία θα αποδεικνύει ότι ο ασκούμενος θα παρακολουθήσει πραγματική πρακτική άσκηση και δεν θα χρησιμοποιηθεί ως κανονικός εργαζόμενος. Εξάλλου, μπορεί να απαιτηθεί από τους φορείς υποδοχής να τεκμηριώσουν ότι η πρακτική άσκηση δεν υποκαθιστά θέση εργασίας. Σε περίπτωση όπου ειδικοί όροι υπάρχουν ήδη στο εθνικό δίκαιο, στις συλλογικές συμφωνίες ή πρακτικές για τους ασκούμενους, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να απαιτούν από τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση για να γίνουν δεκτοί ως ασκούμενοι την τήρηση αυτών των ειδικών όρων.

(19)

Ασκούμενοι εργαζόμενοι που μεταβαίνουν να εργαστούν στην Ένωση στο πλαίσιο ενδοεταιρικής μετάθεσης δεν καλύπτονται από την παρούσα οδηγία, δεδομένου ότι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2014/66/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8).

(20)

Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να στηρίζει τους στόχους της «ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας» για την ανάπτυξη της αλληλεγγύης, της αμοιβαίας κατανόησης και της ανεκτικότητας μεταξύ των νέων και των κοινωνιών όπου ζουν, συμβάλλοντας παράλληλα στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και στην προώθηση της ενεργού συμμετοχής των νέων στα κοινά. Προκειμένου να εξασφαλιστεί πρόσβαση στην ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία με συνεκτικό τρόπο σε ολόκληρη την Ένωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας που αφορούν υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση για τον σκοπό της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας.

(21)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας σε μαθητές, εθελοντές πλην των υπαγομένων στην ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία και εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair), προκειμένου να διευκολύνεται η είσοδος και η διαμονή τους και να διασφαλίζονται τα δικαιώματά τους.

(22)

Σε περίπτωση που τα κράτη μέλη αποφασίσουν να εφαρμόσουν την παρούσα οδηγία σε μαθητές, καλούνται να εξασφαλίσουν ότι η εθνική διαδικασία εισδοχής των καθηγητών οι οποίοι αποκλειστικά συνοδεύουν μαθητές στο πλαίσιο προγράμματος ανταλλαγής μαθητών ή εκπαιδευτικού προγράμματος είναι συνεπής με τη διαδικασία για τους μαθητές που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία.

(23)

Η απασχόληση εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair) συμβάλλει στην προώθηση των επαφών μεταξύ των λαών παρέχοντας στους υπηκόους τρίτων χωρών την ευκαιρία να βελτιώσουν τις γλωσσικές δεξιότητες και να αναπτύξουν τις γνώσεις και τους πολιτιστικούς δεσμούς με τα κράτη μέλη. Ταυτόχρονα, οι εσωτερικοί άμισθοι βοηθοί (au pair) που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών ενδέχεται να εκτεθούν σε κινδύνους κατάχρησης. Προκειμένου να διασφαλιστεί δίκαιη μεταχείριση των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair) και να αντιμετωπιστούν οι ειδικές ανάγκες τους, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στην παρούσα οδηγία αναφορικά με την είσοδο και τη διαμονή των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair).

(24)

Εάν οι ενδιαφερόμενοι υπήκοοι τρίτης χώρας μπορούν να αποδείξουν ότι λαμβάνουν πόρους καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής τους στο οικείο κράτος μέλος που απορρέουν από επιχορήγηση, υποτροφία για σπουδαστές ή άλλη υποτροφία, έγκυρη σύμβαση εργασίας, δεσμευτική πρόταση για εργασία ή χρηματοδοτική δέσμευση από οργανισμό διαχείρισης προγράμματος ανταλλαγής μαθητών, φορέα υποδοχής ασκουμένων, οργανισμό αρμόδιο για πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας, οικογένεια υποδοχής ή οργανισμό που μεσιτεύει εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair), τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους ανωτέρω πόρους για να εκτιμήσουν κατά πόσον είναι διαθέσιμοι επαρκείς πόροι. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να καθορίσουν ένα ενδεικτικό ποσό αναφοράς το οποίο θεωρούν ότι συνιστά «επαρκείς πόρους», που μπορεί να διαφέρει για κάθε μία από τις αντίστοιχες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών.

(25)

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να δίνουν τη δυνατότητα στον αιτούντα να υποβάλει τα έγγραφα και τις πληροφορίες σε μία από τις επίσημες γλώσσες της Ένωσης, εκτός από τη δική τους επίσημη γλώσσα ή γλώσσες, η οποία θα καθορίζεται από το οικείο κράτος μέλος.

(26)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προβλέπουν διαδικασία έγκρισης για τους δημόσιους ή ιδιωτικούς ερευνητικούς οργανισμούς, ή και για τους δύο, που επιθυμούν να υποδεχτούν ερευνητές που είναι υπήκοοι τρίτης χώρας ή για τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που επιθυμούν να υποδεχτούν σπουδαστές που είναι υπήκοοι τρίτης χώρας. Η έγκριση πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις διαδικασίες που ορίζει το εθνικό δίκαιο ή η διοικητική πρακτική του οικείου κράτους μέλους. Οι αιτήσεις προς εγκεκριμένους ερευνητικούς οργανισμούς ή εγκεκριμένα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να διευκολύνονται και να επιταχύνουν την είσοδο στην Ένωση των υπηκόων τρίτων χωρών που έρχονται στην Ένωση με σκοπό την έρευνα ή τις σπουδές.

(27)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προβλέπουν διαδικασία έγκρισης για τους αντίστοιχους φορείς υποδοχής που επιθυμούν να υποδέχονται μαθητές, ασκούμενους ή εθελοντές που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν τη διαδικασία αυτή σε ορισμένες ή σε όλες τις κατηγορίες των φορέων υποδοχής. Η έγκριση πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις διαδικασίες που ορίζει το εθνικό δίκαιο ή η διοικητική πρακτική του οικείου κράτους μέλους. Οι αιτήσεις προς εγκεκριμένους φορείς υποδοχής θα πρέπει να επιταχύνουν την είσοδο των υπηκόων τρίτων χωρών που έρχονται στην Ένωση με σκοπό την έμμισθη και την άμισθη πρακτική άσκηση, την εθελοντική υπηρεσία, τα προγράμματα ανταλλαγής μαθητών ή τα εκπαιδευτικά προγράμματα και την απασχόληση των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair).

(28)

Εφόσον τα κράτη μέλη θεσπίσουν διαδικασίες έγκρισης για φορείς υποδοχής, θα πρέπει να μπορούν να αποφασίσουν είτε να επιτρέπουν την εισδοχή μόνο μέσω εγκεκριμένων φορέων υποδοχής ή να θεσπίσουν διαδικασία έγκρισης, αλλά παράλληλα να επιτρέπουν την εισδοχή και μέσω μη εγκεκριμένων φορέων υποδοχής.

(29)

Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να θίγει το δικαίωμα των κρατών μελών να εκδίδουν άδειες με σκοπό τις σπουδές, την έρευνα ή την πρακτική άσκηση εκτός εκείνων που ρυθμίζονται από την παρούσα οδηγία σε υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της.

(30)

Μόλις πληρωθούν όλες οι γενικές και ειδικές προϋποθέσεις εισδοχής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εκδώσουν την άδεια εντός καθορισμένων προθεσμιών. Εάν ένα κράτος μέλος εκδίδει άδειες διαμονής μόνο στο έδαφός του και πληρούνται όλοι οι όροι της παρούσας οδηγίας σχετικά με την εισδοχή, το κράτος μέλος θα πρέπει να παράσχει στον ενδιαφερόμενο υπήκοο τρίτης χώρας την απαιτούμενη θεώρηση και να εξασφαλίσει την ουσιαστική συνεργασία των αρμόδιων αρχών για τον σκοπό αυτό. Σε περίπτωση που το κράτος μέλος δεν εκδίδει θεωρήσεις, θα πρέπει να παράσχει στον ενδιαφερόμενο υπήκοο τρίτης χώρας ισοδύναμη άδεια με την οποία επιτρέπεται η είσοδος.

(31)

Οι άδειες θα πρέπει να αναφέρουν το καθεστώς του ενδιαφερόμενου υπηκόου τρίτης χώρας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να συμπεριλαμβάνουν πρόσθετες πληροφορίες σε έντυπη μορφή ή ηλεκτρονικά, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δεν ισοδυναμεί με πρόσθετους όρους.

(32)

Οι διάφορες περίοδοι ισχύος των αδειών δυνάμει της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν το συγκεκριμένο είδος διαμονής της κάθε κατηγορίας υπηκόων τρίτων χωρών που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία.

(33)

Τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν ότι η συνολική διάρκεια διαμονής των σπουδαστών δεν υπερβαίνει τη μέγιστη διάρκεια των σπουδών, κατά τα προβλεπόμενα στο εθνικό δίκαιο. Εν προκειμένω, η μέγιστη διάρκεια των σπουδών μπορεί να περιλαμβάνει επίσης, εφόσον αυτό προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο του οικείου κράτους μέλους, την πιθανή παράταση των σπουδών με σκοπό την επανάληψη ενός ή περισσότερων ετών σπουδών.

(34)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να χρεώνουν στους αιτούντες τέλη για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων για άδειες και των κοινοποιήσεων. Το ύψος των τελών δεν πρέπει να είναι δυσανάλογο ή υπερβολικό, ώστε να μην αποτελεί εμπόδιο στους στόχους της παρούσας οδηγίας.

(35)

Τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται σε υπηκόους τρίτων χωρών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας δεν θα πρέπει να εξαρτώνται από τη μορφή της άδειας που χορηγεί κάθε κράτος μέλος.

(36)

Η άρνηση εισδοχής για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να είναι δυνατή για λόγους δεόντως αιτιολογημένους. Ειδικότερα, θα πρέπει να είναι δυνατή η άρνηση εισδοχής όταν ένα κράτος μέλος θεωρεί, βασιζόμενο σε εκτίμηση των δεδομένων σε κάθε περίπτωση χωριστά και λαμβανομένης υπόψη της αρχής της αναλογικότητας, ότι ο εν λόγω υπήκοος τρίτης χώρας συνιστά δυνητική απειλή για τη δημόσια τάξη, τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία.

(37)

Στόχος της παρούσας οδηγίας δεν είναι η ρύθμιση της εισδοχής και διαμονής των υπηκόων τρίτων χωρών για τον σκοπό της απασχόλησης και δεν αποσκοπεί στην εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών ή πρακτικών αναφορικά με το καθεστώς των εργαζομένων. Ενδέχεται ωστόσο σε ορισμένα κράτη μέλη ειδικές κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία να θεωρούνται ότι διατελούν σε σχέση απασχόλησης, με βάση το εθνικό δίκαιο, τις συλλογικές συμφωνίες ή την πρακτική. Όταν ένα κράτος μέλος θεωρεί ότι οι ερευνητές, εθελοντές, ασκούμενοι ή εσωτερικοί άμισθοι βοηθοί (au pair) που είναι υπήκοοι τρίτης χώρας διατελούν σε σχέση απασχόλησης, θα πρέπει να διατηρεί το δικαίωμα να ρυθμίζει τους όγκους εισδοχής της εν λόγω κατηγορίας ή κατηγοριών σύμφωνα με το άρθρο 79 παράγραφος 5 ΣΛΕΕ.

(38)

Σε περίπτωση που ερευνητής, εθελοντής, ασκούμενος ή εσωτερικός άμισθος βοηθός (au pair) που είναι υπήκοος τρίτης χώρας υποβάλλει αίτηση για σύναψη σχέσης απασχόλησης σε κράτος μέλος, το εν λόγω κράτος μέλος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί έλεγχο που να αποδεικνύει ότι η θέση δεν μπορεί να πληρωθεί από το εθνικό εργατικό δυναμικό.

(39)

Όσον αφορά τους σπουδαστές, δεν πρέπει να ισχύουν όγκοι εισδοχής δεδομένου ότι, ακόμη και εάν τους επιτρέπεται να εργάζονται κατά τη διάρκεια των σπουδών τους σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία, ζητούν την εισδοχή στο έδαφος των κρατών μελών για να ασκήσουν ως κύρια δραστηριότητά τους την παρακολούθηση προγράμματος σπουδών πλήρους φοίτησης, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει υποχρεωτική πρακτική άσκηση.

(40)

Στην περίπτωση που, αφού έχει γίνει δεκτός στην επικράτεια του οικείου κράτους μέλους, ο ερευνητής, ο εθελοντής, ο ασκούμενος ή ο εσωτερικός άμισθος βοηθός (au pair) υποβάλλει αίτηση για να ανανεώσει την άδεια του προκειμένου να συνάψει ή να συνεχίσει να διατελεί σε σχέση απασχόλησης στο οικείο κράτος μέλος, εξαιρουμένων των ερευνητών οι οποίοι συνεχίζουν τη σχέση απασχόλησης με τον ίδιο φορέα υποδοχής, το εν λόγω κράτος μέλος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί έλεγχο που να αποδεικνύει ότι η θέση δεν μπορεί να πληρωθεί από το εθνικό εργατικό δυναμικό.

(41)

Σε περίπτωση αμφιβολιών για τους λόγους υποβολής της αίτησης εισδοχής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να διενεργούν κατάλληλους ελέγχους ή να ζητούν αποδεικτικά στοιχεία προκειμένου να αξιολογούν, κατά περίπτωση, την σκοπούμενη από τον αιτούντα έρευνα, σπουδές, πρακτική άσκηση, εθελοντική υπηρεσία, πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών ή εκπαιδευτικό πρόγραμμα ή απασχόληση ως εσωτερικού άμισθου βοηθού (au pair) και να καταπολεμάται η κατάχρηση ή η κακή χρήση της διαδικασίας που ορίζεται στην παρούσα οδηγία.

(42)

Όταν οι πληροφορίες που παρέχονται είναι ελλιπείς, τα κράτη μέλη ενημερώνουν τον αιτούντα εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος για τις συμπληρωματικές πληροφορίες που απαιτούνται, και ορίζουν εύλογη προθεσμία υποβολής τους. Εάν οι συμπληρωματικές πληροφορίες δεν προσκομιστούν εντός της προθεσμίας αυτής, η αίτηση μπορεί να απορριφθεί.

(43)

Οι εθνικές αρχές θα πρέπει να κοινοποιούν στον αιτούντα την απόφαση που λαμβάνεται σχετικά με την αίτηση. Θα πρέπει να το πράξουν γραπτώς το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο εντός της περιόδου που ορίζεται στην παρούσα οδηγία.

(44)

Η παρούσα οδηγία αποσκοπεί στη διευκόλυνση της κινητικότητας εντός της ΕΕ για τους ερευνητές και τους σπουδαστές, μεταξύ άλλων μειώνοντας τον διοικητικό φόρτο που σχετίζεται με την κινητικότητα σε πολλά κράτη μέλη. Για τον σκοπό αυτό, η παρούσα οδηγία θεσπίζει ειδικό καθεστώς κινητικότητας εντός της ΕΕ σύμφωνα με το οποίο υπήκοος τρίτης χώρας ο οποίος διαθέτει άδεια για τους σκοπούς της έρευνας ή των σπουδών που έχει εκδοθεί από το πρώτο κράτος μέλος έχει δικαίωμα εισόδου, παραμονής και πραγματοποίησης μέρους της ερευνητικής δραστηριότητας ή των σπουδών του σε ένα ή περισσότερα δεύτερα κράτη μέλη σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την κινητικότητα δυνάμει της παρούσας οδηγίας.

(45)

Προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους ερευνητές να μετακινούνται με ευκολία από έναν ερευνητικό οργανισμό σε άλλον για σκοπούς που συνδέονται με την έρευνα, η βραχεία κινητικότητά τους θα πρέπει να καλύπτει τις περιόδους παραμονής σε δεύτερα κράτη μέλη για διάστημα το πολύ 180 ημερών εντός κάθε περιόδου 360 ημερών ανά κράτος μέλος. Η μακρά κινητικότητα των ερευνητών θα πρέπει να καλύπτει τις περιόδους παραμονής σε ένα ή περισσότερα δεύτερα κράτη μέλη για διάστημα μεγαλύτερο των 180 ημερών ανά κράτος μέλος. Τα μέλη της οικογένειας των ερευνητών θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να συνοδεύουν τον ερευνητή κατά την περίοδο κινητικότητας. Η διαδικασία για την κινητικότητά τους θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τη διαδικασία για τον ερευνητή που συνοδεύουν.

(46)

Όσον αφορά τους σπουδαστές που καλύπτονται από ενωσιακά ή πολυμερή προγράμματα ή από συμφωνία μεταξύ δύο ή περισσότερων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια των σπουδών τους, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να προβλέπει κινητικότητα σε ένα ή περισσότερα δεύτερα κράτη μέλη για χρονικό διάστημα 360 ημερών το πολύ ανά κράτος μέλος.

(47)

Σε περίπτωση που ο ερευνητής ή ο σπουδαστής μετακινείται σε δεύτερο κράτος μέλος με βάση διαδικασία κοινοποίησης και απαιτείται έγγραφο για να διευκολυνθεί η πρόσβασή του σε υπηρεσίες και δικαιώματα, το δεύτερο κράτος μέλος θα πρέπει να μπορεί να χορηγεί έγγραφο για να βεβαιώσει ότι ο ερευνητής ή ο σπουδαστής έχει δικαίωμα διαμονής στο έδαφος του εν λόγω κράτους μέλους. Ένα τέτοιο έγγραφο δεν θα πρέπει να αποτελεί πρόσθετη προϋπόθεση για την απόλαυση των δικαιωμάτων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία και θα πρέπει να έχει απλώς δηλωτικό χαρακτήρα.

(48)

Μολονότι το ειδικό καθεστώς κινητικότητας που καθιερώνεται με την παρούσα οδηγία θα πρέπει να καθορίζει αυτόνομους κανόνες για την είσοδο και διαμονή με σκοπό την έρευνα ή τις σπουδές σε άλλα κράτη μέλη πλην εκείνου που εξέδωσε την αρχική άδεια, εξακολουθούν να ισχύουν όλοι οι άλλοι κανόνες που διέπουν τη διέλευση προσώπων από τα σύνορα, όπως θεσπίζονται από τις σχετικές διατάξεις του κεκτημένου του Σένγκεν.

(49)

Όταν η άδεια εκδίδεται από κράτος μέλος που δεν εφαρμόζει πλήρως το κεκτημένο του Σένγκεν και ο ερευνητής ή τα μέλη της οικογένειάς του ή ο σπουδαστής, στο πλαίσιο κινητικότητας εντός της ΕΕ, διασχίζει εξωτερικά σύνορα κατά την έννοια του κανονισμού (ΕE) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9), ένα κράτος μέλος θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να ζητά αποδεικτικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο ερευνητής ή ο σπουδαστής μετακινείται στην επικράτειά του για τους σκοπούς της έρευνας ή των σπουδών ή ότι τα μέλη της οικογένειας μετακινούνται στην επικράτειά του με σκοπό να συνοδεύσουν τον ερευνητή στο πλαίσιο της κινητικότητας. Επιπλέον, στην περίπτωση διέλευσης από εξωτερικά σύνορα κατά την έννοια του κανονισμού (ΕE) 2016/399, τα κράτη μέλη που εφαρμόζουν πλήρως το κεκτημένο του Σένγκεν θα πρέπει να συμβουλεύονται το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν και θα πρέπει να αρνούνται την είσοδο ή να αντιτίθενται στην κινητικότητα προσώπων για τα οποία το σύστημα αυτό περιέχει καταχωρίσεις με σκοπό την άρνηση εισόδου ή διαμονής, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1987/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10).

(50)

Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να επιτρέπει στα δεύτερα κράτη μέλη να ζητούν να εγκαταλείπουν το έδαφός τους οι ερευνητές ή σπουδαστές οι οποίοι μετακινούνται βάσει άδειας που έχει εκδοθεί από το πρώτο κράτος μέλος και δεν πληρούν ή δεν πληρούν πλέον τις προϋποθέσεις για την κινητικότητα. Όταν ο ερευνητής ή ο σπουδαστής έχει έγκυρη άδεια που έχει εκδοθεί από το πρώτο κράτος μέλος, το δεύτερο κράτος μέλος θα πρέπει να μπορεί να ζητήσει στον εν λόγω ερευνητή ή σπουδαστή να επιστρέψει στο πρώτο κράτος μέλος, σύμφωνα με την οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11). Όταν η κινητικότητα έχει επιτραπεί από το δεύτερο κράτος μέλος βάσει της άδειας που εκδόθηκε από το πρώτο κράτος μέλος και η άδεια αυτή ανακαλείται ή λήγει κατά τη διάρκεια της κινητικότητας, το δεύτερο κράτος μέλος θα πρέπει να μπορεί να αποφασίσει είτε να επιστρέψει ο ερευνητής ή ο σπουδαστής σε τρίτη χώρα, σύμφωνα με την οδηγία 2008/115/ΕΚ, ή να ζητήσει χωρίς καθυστέρηση από το πρώτο κράτος μέλος να επιτρέψει την επανείσοδο του ερευνητή ή σπουδαστή στο έδαφός του. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, το πρώτο κράτος μέλος θα πρέπει να χορηγήσει έγγραφο που να επιτρέπει στον ερευνητή ή σπουδαστή την επανείσοδο στο έδαφός του.

(51)

Οι πολιτικές και οι κανόνες της Ένωσης για τη μετανάστευση αφενός και οι πολιτικές και τα προγράμματα της Ένωσης που ευνοούν την κινητικότητα των ερευνητών και των φοιτητών σε επίπεδο Ένωσης αφετέρου πρέπει να αλληλοσυμπληρώνονται. Για τον καθορισμό της διάρκειας ισχύος της άδειας που εκδίδεται για τους ερευνητές και τους σπουδαστές, τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την προγραμματισμένη κινητικότητα σε άλλα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις διατάξεις σχετικά με την κινητικότητα. Ερευνητές και σπουδαστές που καλύπτονται από ενωσιακά ή πολυμερή προγράμματα που περιλαμβάνουν μέτρα κινητικότητας ή συμφωνίες μεταξύ δύο ή περισσότερων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν άδειες που καλύπτουν τουλάχιστον δύο έτη, υπό τον όρο ότι πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις εισδοχής για την εν λόγω περίοδο.

(52)

Προκειμένου να επιτραπεί στους σπουδαστές να καλύψουν μέρος του κόστους των σπουδών τους και, ει δυνατόν, να αποκομίσουν πρακτική εμπειρία, πρέπει να τους δίνεται κατά τη διάρκεια των σπουδών τους πρόσβαση στην αγορά εργασίας του κράτους μέλους όπου πραγματοποιούνται οι σπουδές, υπό τους όρους που ορίζονται στην παρούσα οδηγία. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να επιτρέπεται στους σπουδαστές ορισμένος ελάχιστος αριθμός ωρών εργασίας, όπως καθορίζεται στην παρούσα οδηγία. Η αρχή της πρόσβασης των σπουδαστών στην αγορά εργασίας θα πρέπει να είναι ο γενικός κανόνας. Ωστόσο, σε εξαιρετικές περιστάσεις τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση των εθνικών αγορών εργασίας τους.

(53)

Στο πλαίσιο της προσπάθειας να εξασφαλιστεί ικανοποιητικά ειδικευμένο εργατικό δυναμικό για το μέλλον, οι σπουδαστές που αποφοιτούν στην Ένωση θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παραμείνουν στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους για τη χρονική περίοδο που ορίζεται στην παρούσα οδηγία, εφόσον προτίθενται να αναζητήσουν ευκαιρίες απασχόλησης ή να ιδρύσουν επιχείρηση. Οι ερευνητές θα πρέπει να έχουν την εν λόγω δυνατότητα παραμονής μετά την ολοκλήρωση της ερευνητικής τους δραστηριότητας, όπως ορίζεται στη σχετική σύμβαση υποδοχής. Για να τους χορηγηθεί η άδεια διαμονής για τον εν λόγω σκοπό, σπουδαστές και ερευνητές ενδέχεται να κληθούν να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας. Από τη στιγμή που τα κράτη μέλη τους χορηγούν αυτή την άδεια διαμονής, παύουν να θεωρούνται ως ερευνητές ή σπουδαστές κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να ελέγχουν, μετά από μια ελάχιστη χρονική περίοδο που ορίζεται στην παρούσα οδηγία, εάν έχουν πραγματικές πιθανότητες να απασχοληθούν ή να ιδρύσουν επιχείρηση. Η δυνατότητα αυτή δεν θίγει τις λοιπές υποχρεώσεις δήλωσης που προβλέπονται στο εθνικό δίκαιο για άλλους σκοπούς. Η άδεια που εκδίδεται με σκοπό τον εντοπισμό ευκαιριών απασχόλησης ή την ίδρυση επιχείρησης δεν θα πρέπει να παρέχει αυτομάτως κανένα δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας ή ίδρυσης επιχείρησης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διατηρούν το δικαίωμά τους να λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση της αγοράς εργασίας τους όταν ο υπήκοος τρίτης χώρας στον οποίον εκδόθηκε άδεια να παραμείνει στην επικράτεια με σκοπό την αναζήτηση εργασίας ή την ίδρυση επιχείρησης υποβάλλει αίτηση για άδεια εργασίας προκειμένου να καταλάβει θέση.

(54)

Η δίκαιη μεταχείριση των υπηκόων τρίτων χωρών που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία θα πρέπει να διασφαλίζεται σύμφωνα με το άρθρο 79 ΣΛΕΕ. Οι ερευνητές θα πρέπει να απολαύουν ίσης μεταχείρισης με τους υπηκόους του οικείου κράτους μέλους σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφοι 1 και 4 της οδηγίας 2011/98/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12), με την επιφύλαξη της δυνατότητας του εν λόγω κράτους μέλους να περιορίζει την ίση μεταχείριση στις συγκεκριμένες περιπτώσεις που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία. Η οδηγία 2011/98/ΕΕ θα πρέπει να εξακολουθήσει να ισχύει για τους σπουδαστές, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών που προβλέπονται στην εν λόγω οδηγία. Η οδηγία 2011/98/ΕΕ θα πρέπει να ισχύει για τους ασκούμενους, τους εθελοντές και τους εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair) όταν θεωρούνται ότι διατελούν σε σχέση απασχόλησης στο οικείο κράτος μέλος. Οι ασκούμενοι, οι εθελοντές και οι εσωτερικοί άμισθοι βοηθοί (au pair), όταν δεν θεωρούνται ότι διατελούν σε σχέση απασχόλησης στο οικείο κράτος μέλος, καθώς και οι μαθητές, θα πρέπει να απολαμβάνουν ίση μεταχείριση με τους υπηκόους του οικείου κράτους μέλους όσον αφορά ένα ελάχιστο σύνολο δικαιωμάτων, όπως προβλέπεται στην παρούσα οδηγία. Σε αυτό περιλαμβάνεται η πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, που δεν καλύπτει υποτροφίες σπουδών ή επαγγελματικές υποτροφίες ή δάνεια.

(55)

Η ίση μεταχείριση, όπως χορηγείται στους ερευνητές και στους σπουδαστές, καθώς και σε ασκούμενους, εθελοντές και εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair) όταν θεωρούνται ότι διατελούν σε σχέση απασχόλησης στο οικείο κράτος μέλος, περιλαμβάνει την ίση μεταχείριση όσον αφορά τους κλάδους κοινωνικής ασφάλισης που απαριθμούνται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13). Η παρούσα οδηγία δεν εναρμονίζει τη νομοθεσία των κρατών μελών στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης. Περιορίζεται στην εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης στους υπηκόους τρίτων χωρών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της. Επίσης, η παρούσα οδηγία δεν παρέχει δικαιώματα σε σχέση με καταστάσεις που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, όπως στην περίπτωση μελών της οικογένειας που διαμένουν σε τρίτη χώρα. Ωστόσο, αυτό δεν θα πρέπει να θίγει το δικαίωμα επιζώντων που έλκουν δικαιώματα από υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας, ανάλογα με την περίπτωση, να λαμβάνουν σύνταξη επιζώντος όταν διαμένουν σε τρίτη χώρα.

(56)

Σε πολλά κράτη μέλη προϋπόθεση για το δικαίωμα επί οικογενειακών παροχών είναι να υπάρχει κάποιος δεσμός με το εν λόγω κράτος μέλος, εφόσον οι παροχές αποβλέπουν στη στήριξη μιας θετικής δημογραφικής εξέλιξης ώστε να διασφαλίζεται το μελλοντικό εργατικό δυναμικό στο εν λόγω κράτος μέλος. Συνεπώς, η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να θίγει το δικαίωμα κράτους μέλους να περιορίζει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την ίση μεταχείριση όσον αφορά τις οικογενειακές παροχές όταν ο ερευνητής και τα μέλη της οικογένειάς του που τον συνοδεύουν διαμένουν προσωρινά στο εν λόγω κράτος μέλος.

(57)

Στην περίπτωση κινητικότητας μεταξύ κρατών μελών ισχύει ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1231/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14). Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να αναγνωρίζει περισσότερα δικαιώματα από τα ήδη προβλεπόμενα στην ισχύουσα νομοθεσία της Ένωσης στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης για υπηκόους τρίτων χωρών που έχουν διασυνοριακά συμφέροντα μεταξύ κρατών μελών.

(58)

Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται με την επιφύλαξη ευνοϊκότερων διατάξεων που περιλαμβάνονται στο δίκαιο της Ένωσης και στις ισχύουσες διεθνείς πράξεις.

(59)

Οι άδειες διαμονής που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία πρέπει να εκδίδονται από τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους με χρήση του ενιαίου μορφότυπου όπως καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1030/2002 του Συμβουλίου (15).

(60)

Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι διατίθενται στο κοινό, ιδίως μέσω του διαδικτύου, κατάλληλες πληροφορίες, που επικαιροποιούνται τακτικά, όσον αφορά τους φορείς υποδοχής που εγκρίνονται για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, καθώς και τους όρους και τις διαδικασίες εισδοχής υπηκόων τρίτων χωρών στο έδαφος των κρατών μελών για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας.

(61)

Η παρούσα οδηγία σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και συνάδει με τις αρχές που αναγνωρίζονται στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 6 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ).

(62)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας χωρίς διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού.

(63)

Σύμφωνα με την κοινή πολιτική δήλωση, της 28ης Σεπτεμβρίου 2011, των κρατών μελών και της Επιτροπής σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα (16), τα κράτη μέλη ανέλαβαν να συνοδεύσουν, σε αιτιολογημένες περιπτώσεις, την κοινοποίηση των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο με ένα ή περισσότερα έγγραφα στα οποία θα επεξηγείται η σχέση μεταξύ των συστατικών στοιχείων μιας οδηγίας και των αντίστοιχων μερών των πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο. Όσον αφορά την παρούσα οδηγία, ο νομοθέτης θεωρεί τη διαβίβαση αυτών των εγγράφων δικαιολογημένη.

(64)

Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας, ήτοι ο καθορισμός προϋποθέσεων για την είσοδο και διαμονή υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την έρευνα, τις σπουδές, την πρακτική άσκηση και την ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία, ως υποχρεωτικές διατάξεις, και την ανταλλαγή μαθητών, την εθελοντική υπηρεσία πλην της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας ή την απασχόληση των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair), ως προαιρετικές διατάξεις, δεν μπορεί να επιτευχθεί ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη αλλά μπορεί, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων του, να επιτευχθεί καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχου αυτού.

(65)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 και το άρθρο 4α παράγραφος 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, και με την επιφύλαξη του άρθρου 4 του εν λόγω πρωτοκόλλου, τα εν λόγω κράτη μέλη δεν συμμετέχουν στην έκδοση της παρούσας οδηγίας και δεν δεσμεύονται από αυτήν ούτε υπόκεινται στην εφαρμογή της.

(66)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 για τη θέση της Δανίας, που προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν συμμετέχει στην έκδοση της παρούσας οδηγίας και δεν δεσμεύεται από αυτήν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή της.

(67)

Η υποχρέωση μεταφοράς της παρούσας οδηγίας στο εθνικό δίκαιο θα πρέπει να περιοριστεί στις διατάξεις που συνιστούν ουσιώδεις τροποποιήσεις σε σύγκριση με τις οδηγίες 2004/114/ΕΚ και 2005/71/ΕΚ. Η υποχρέωση μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο των διατάξεων που δεν τροποποιούνται απορρέει από τις εν λόγω οδηγίες.

(68)

Η παρούσα οδηγία δεν θίγει τις υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά τις προθεσμίες μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο και τις ημερομηνίες εφαρμογής των οδηγιών όπως καθορίζονται στο παράρτημα Ι μέρος Β,

α)

τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής για περίοδο που υπερβαίνει τις 90 ημέρες στο έδαφος των κρατών μελών, καθώς και τα δικαιώματα υπηκόων τρίτων χωρών και, κατά περίπτωση, των μελών της οικογένειάς τους για τους σκοπούς της έρευνας, των σπουδών, της πρακτικής άσκησης ή της εθελοντικής υπηρεσίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας, και, εφόσον το αποφασίσουν τα κράτη μέλη, για τους σκοπούς προγράμματος ανταλλαγής μαθητών ή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εθελοντικής υπηρεσίας διαφορετικής από την ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία ή απασχόλησης ως εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair)·

β)

τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής και τα δικαιώματα των ερευνητών, και, όπου ισχύει, των μελών της οικογένειάς τους, και των σπουδαστών που αναφέρονται στο στοιχείο α) σε κράτη μέλη εκτός του κράτους μέλους το οποίο χορηγεί πρώτο άδεια στον υπήκοο τρίτης χώρας βάσει της παρούσας οδηγίας.

α)

που ζητούν διεθνή προστασία ή δικαιούνται διεθνή προστασία σύμφωνα με την οδηγία 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17) ή δικαιούνται προσωρινή προστασία σύμφωνα με την οδηγία 2001/55/ΕΚ του Συμβουλίου (18) σε ένα κράτος μέλος·

β)

η απομάκρυνση των οποίων έχει ανασταλεί για πραγματικούς ή νομικούς λόγους·

γ)

που είναι μέλη οικογενειών πολιτών της Ένωσης και έχουν ασκήσει το δικαίωμά τους για ελεύθερη κυκλοφορία εντός της Ένωσης·

δ)

που απολαύουν καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος σε κράτος μέλος σύμφωνα με την οδηγία 2003/109/ΕΚ του Συμβουλίου (19)·

ε)

οι οποίοι, μαζί με τα μέλη της οικογένειάς τους και ανεξαρτήτως της ιθαγένειάς τους, απολαύουν δικαιωμάτων ελεύθερης κυκλοφορίας ισοδύναμων με τα δικαιώματα των πολιτών της Ένωσης δυνάμει συμφωνιών είτε μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών της και τρίτων χωρών είτε μεταξύ της Ένωσης και τρίτων χωρών·

στ)

που έρχονται στην Ένωση ως ασκούμενοι στο πλαίσιο ενδοεταιρικής μετάθεσης δυνάμει της οδηγίας 2014/66/ΕΕ·

ζ)

που έχουν γίνει δεκτοί ως εργαζόμενοι υψηλής ειδίκευσης σύμφωνα με την οδηγία 2009/50/ΕΚ του Συμβουλίου (20).

1)

«υπήκοος τρίτης χώρας», πρόσωπο που δεν είναι πολίτης της Ένωσης κατά την έννοια του άρθρου 20 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ·

2)

«ερευνητής», υπήκοος τρίτης χώρας ο οποίος κατέχει διδακτορικό πτυχίο ή κατάλληλο τίτλο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που δίνει πρόσβαση στον εν λόγω υπήκοο τρίτης χώρας σε διδακτορικά προγράμματα και ο οποίος επιλέγεται από ερευνητικό οργανισμό και γίνεται δεκτός στο έδαφος κράτους μέλους για να υλοποιήσει ερευνητική δραστηριότητα για την οποία απαιτείται συνήθως ο ανωτέρω τίτλος·

3)

«σπουδαστής», υπήκοος τρίτης χώρας ο οποίος έχει γίνει δεκτός σε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στον οποίον επετράπη η είσοδος στο έδαφος κράτους μέλους για να έχει ως κύρια δραστηριότητα την παρακολούθηση προγράμματος σπουδών πλήρους φοίτησης, με σκοπό την απόκτηση τίτλου τριτοβάθμιων σπουδών αναγνωρισμένου από το εν λόγω κράτος μέλος, ήτοι διπλώματος, πιστοποιητικού ή διδακτορικού σε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που ενδεχομένως συμπεριλαμβάνει προπαιδευτικό κύκλο για τις εν λόγω σπουδές βάσει του εθνικού δικαίου ή υποχρεωτική πρακτική άσκηση·

4)

«μαθητής», υπήκοος τρίτης χώρας που έχει γίνει δεκτός στο έδαφος κράτους μέλους για να παρακολουθήσει αναγνωρισμένο κρατικό ή περιφερειακό πρόγραμμα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στο επίπεδο 2 ή 3 της διεθνούς πρότυπης ταξινόμησης της εκπαίδευσης, στο πλαίσιο ενός προγράμματος ανταλλαγών μαθητών ή εκπαιδευτικού προγράμματος που παρέχεται από εκπαιδευτικό ίδρυμα σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή τη διοικητική πρακτική·

5)

«ασκούμενος», υπήκοος τρίτης χώρας ο οποίος είναι κάτοχος πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή συνεχίζει έναν κύκλο σπουδών σε τρίτη χώρα με σκοπό την απόκτηση πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ο οποίος γίνεται δεκτός στο έδαφος κράτους μέλους στο πλαίσιο προγράμματος πρακτικής άσκησης για τον σκοπό της απόκτησης γνώσεων, πρακτικής εξάσκησης και εμπειρίας σε επαγγελματικό περιβάλλον·

6)

«εθελοντής», ο υπήκοος τρίτης χώρας που έχει γίνει δεκτός στο έδαφος κράτους μέλους για να συμμετάσχει σε πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας·

7)

«πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας», πρόγραμμα δραστηριοτήτων έμπρακτης αλληλεγγύης το οποίο βασίζεται σε πρόγραμμα που αναγνωρίζεται από το αντίστοιχο κράτος μέλος ή την Ένωση, επιδιώκει στόχους γενικού ενδιαφέροντος και έχει μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, στο πλαίσιο του οποίου οι δραστηριότητες δεν αμείβονται, εκτός από την επιστροφή των εξόδων και/ή την αποζημίωση για μικροέξοδα·

8)

«εσωτερικός άμισθος βοηθός (au pair)», ο υπήκοος τρίτης χώρας που έχει γίνει δεκτός στο έδαφος κράτους μέλους και φιλοξενείται προσωρινά από οικογένεια με σκοπό να βελτιώσει τις γλωσσικές δεξιότητες και τις γνώσεις του ως προς το συγκεκριμένο κράτος μέλος, προσφέροντας σε αντάλλαγμα ελαφρές οικιακές εργασίες και φροντίδα των παιδιών·

9)

«έρευνα», η πρωτότυπη εργασία που αναλαμβάνεται με συστηματικό τρόπο για να αυξηθεί το σύνολο των γνώσεων, συμπεριλαμβανομένης της γνώσης του ανθρώπου, του πολιτισμού και της κοινωνίας, καθώς και η χρησιμοποίηση αυτού του συνόλου γνώσεων για νέες εφαρμογές·

10)

«ερευνητικός οργανισμός», κάθε ιδιωτικός ή δημόσιος οργανισμός που πραγματοποιεί έρευνα·

11)

«εκπαιδευτικό ίδρυμα», δημόσιο ή ιδιωτικό ίδρυμα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που είναι αναγνωρισμένο από το οικείο κράτος μέλος ή του οποίου τα προγράμματα σπουδών είναι αναγνωρισμένα σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή τη διοικητική πρακτική βάσει διαφανών κριτηρίων και το οποίο συμμετέχει σε πρόγραμμα ανταλλαγών μαθητών ή σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους σκοπούς που ορίζει η παρούσα οδηγία·

12)

«εκπαιδευτικό πρόγραμμα», το σύνολο των εκπαιδευτικών δράσεων που αναπτύσσονται από εκπαιδευτικό ίδρυμα κράτους μέλους σε συνεργασία με παρόμοια ιδρύματα σε τρίτη χώρα, με σκοπό την ανταλλαγή πολιτισμού και γνώσεων·

13)

«ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης», κάθε είδος ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που είναι ή θεωρείται αναγνωρισμένο δυνάμει του εθνικού δικαίου και το οποίο, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή πρακτική, παρέχει αναγνωρισμένα πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή άλλα αναγνωρισμένα προσόντα τριτοβάθμιου επιπέδου, ανεξάρτητα από την ονομασία των ιδρυμάτων αυτών, ή κάθε ίδρυμα το οποίο, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή πρακτική, παρέχει επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση τριτοβάθμιου επιπέδου·

14)

«φορέας υποδοχής», ο ερευνητικός οργανισμός, το ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το εκπαιδευτικό ίδρυμα, ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για το πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας ή ο φορέας υποδοχής ασκουμένων στον οποίο ο υπήκοος τρίτης χώρας έχει τοποθετηθεί για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας και ο οποίος βρίσκεται στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους, ανεξάρτητα από τη νομική του μορφή, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο·

15)

«οικογένεια υποδοχής», η οικογένεια που υποδέχεται προσωρινά τον εσωτερικό άμισθο βοηθό (au pair) και μοιράζεται την καθημερινή οικογενειακή της ζωή στο έδαφος κράτους μέλους, βάσει σύμβασης που έχει συναφθεί μεταξύ της εν λόγω οικογένειας και του εσωτερικού άμισθου βοηθού (au pair)·

16)

«απασχόληση», η άσκηση δραστηριοτήτων που καλύπτουν κάθε μορφή έργου ή εργασίας η οποία ρυθμίζεται από το εθνικό δίκαιο ή από ισχύουσες συλλογικές συμφωνίες ή σύμφωνα με την καθιερωμένη πρακτική, υπό τη διεύθυνση ή την εποπτεία εργοδότη·

17)

«εργοδότης», οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο για το οποίο ή υπό τη διεύθυνση ή την εποπτεία του οποίου ασκείται η απασχόληση·

18)

«πρώτο κράτος μέλος», το κράτος μέλος το οποίο πρώτο χορηγεί σε υπήκοο τρίτης χώρας άδεια βάσει της παρούσας οδηγίας·

19)

«δεύτερο κράτος μέλος», οποιοδήποτε κράτος μέλος εκτός του πρώτου κράτους μέλους·

20)

«ενωσιακά ή πολυμερή προγράμματα που περιλαμβάνουν μέτρα κινητικότητας», τα χρηματοδοτούμενα από την Ένωση ή από τα κράτη μέλη προγράμματα για την προώθηση της κινητικότητας των υπηκόων τρίτων χωρών στην Ένωση ή στα κράτη μέλη που συμμετέχουν στα αντίστοιχα προγράμματα·

21)

«άδεια», η άδεια διαμονής ή, εφόσον προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο, η θεώρηση μακράς διαμονής που εκδίδεται για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας·

22)

«άδεια διαμονής», η άδεια που εκδίδεται με χρήση του μορφότυπου που ορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1030/2002 και η οποία επιτρέπει στον κάτοχό της να διαμένει νόμιμα στο έδαφος κράτους μέλους·

23)

«θεώρηση μακράς διαμονής», η άδεια που εκδίδεται από κράτος μέλος όπως προβλέπει το άρθρο 18 της Σύμβασης Σένγκεν (21) ή σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο κρατών μελών που δεν εφαρμόζουν πλήρως το κεκτημένο Σένγκεν·

24)

«μέλη της οικογένειας» ή «μέλη οικογενείας», οι υπήκοοι τρίτων χωρών όπως ορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/86/ΕΚ.

α)

διμερών ή πολυμερών συμφωνιών που συνάπτονται μεταξύ της Ένωσης ή της Ένωσης και των κρατών μελών της και ενός ή περισσότερων τρίτων χωρών· ή

β)

διμερών ή πολυμερών συμφωνιών που συνάπτονται μεταξύ ενός ή περισσότερων κρατών μελών και ενός ή περισσότερων τρίτων χωρών.

α)

τις γενικές προϋποθέσεις του άρθρου 7· και

β)

τις σχετικές ειδικές προϋποθέσεις των άρθρων 8, 11, 12, 13, 14 ή 16.

α)

προσκομίζει έγκυρο ταξιδιωτικό έγγραφο, κατά τα οριζόμενα στο εθνικό δίκαιο, και, εφόσον απαιτείται, αίτηση θεώρησης ή ισχύουσα θεώρηση ή, κατά περίπτωση, ισχύουσα άδεια διαμονής ή ισχύουσα θεώρηση μακράς διαμονής· τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν η διάρκεια ισχύος του ταξιδιωτικού εγγράφου να καλύπτει τουλάχιστον τη διάρκεια της προβλεπόμενης διαμονής·

β)

προσκομίζει γονική άδεια ή ισοδύναμο έγγραφο για την προβλεπόμενη διαμονή σε περίπτωση που ο υπήκοος τρίτης χώρας είναι ανήλικος(-η) σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο του αντίστοιχου κράτους μέλους·

γ)

προσκομίζει τα αποδεικτικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι ο υπήκοος της τρίτης χώρας διαθέτει ή, εφόσον προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο, ότι έχει υποβάλει αίτηση για ασφάλιση ασθένειας για όλους τους κινδύνους που καλύπτονται συνήθως για τους πολίτες του αντίστοιχου κράτους μέλους. Η ασφάλιση πρέπει να ισχύει για τη διάρκεια της προβλεπόμενης διαμονής·

δ)

προσκομίζει, αν το ζητήσει το κράτος μέλος, την απόδειξη πληρωμής του τέλους για τη διεκπεραίωση της αίτησης που προβλέπεται στο άρθρο 36·

ε)

προσκομίζει τα ζητούμενα από το οικείο κράτος μέλος αποδεικτικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι κατά τη προβλεπόμενη διαμονή του ο υπήκοος τρίτης χώρας θα διαθέτει επαρκείς πόρους για την κάλυψη των εξόδων διαβίωσής του χωρίς να χρειάζεται να καταφύγει στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας του συγκεκριμένου κράτους μέλους, καθώς και για την κάλυψη των εξόδων ταξιδίου επιστροφής. Η αξιολόγηση των επαρκών πόρων πρέπει να βασίζεται σε εξατομικευμένη εξέταση κάθε περίπτωσης και να λαμβάνει υπόψη τους πόρους που προέρχονται, μεταξύ άλλων, από επιχορήγηση, υποτροφία για σπουδαστές ή άλλη υποτροφία, έγκυρη σύμβαση εργασίας ή δεσμευτική προσφορά εργασίας ή χρηματοδοτική δέσμευση από οργανισμό διαχείρισης προγράμματος ανταλλαγής μαθητών, φορέα υποδοχής ασκουμένων, οργανισμό αρμόδιο για πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας, οικογένεια υποδοχής ή οργανισμό που μεσιτεύει εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair).

α)

ο ερευνητικός οργανισμός δεν πληροί πλέον τους όρους που προβλέπονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου, στο άρθρο 8 παράγραφος 2 ή στο άρθρο 10 παράγραφος 7·

β)

η έγκριση αποκτήθηκε δολίως· ή

γ)

ο ερευνητικός οργανισμός έχει υπογράψει σύμβαση υποδοχής με υπήκοο τρίτης χώρας εκ προθέσεως ή εξ αμελείας.

α)

τον τίτλο ή τον σκοπό της ερευνητικής δραστηριότητας ή το ερευνητικό πεδίο·

β)

την ανάληψη δέσμευσης από τον υπήκοο τρίτης χώρας ότι θα επιδιώξει την ολοκλήρωση της ερευνητικής δραστηριότητας·

γ)

την ανάληψη δέσμευσης από τον ερευνητικό οργανισμό ότι θα υποδεχτεί τον υπήκοο τρίτης χώρας με σκοπό την ολοκλήρωση της ερευνητικής δραστηριότητας·

δ)

τις ημερομηνίες έναρξης και λήξης ή την εκτιμώμενη διάρκεια της ερευνητικής δραστηριότητας·

ε)

πληροφορίες σχετικά με την πρόθεση κινητικότητας σε ένα ή περισσότερα δεύτερα κράτη μέλη εάν η κινητικότητα είναι γνωστή κατά τη στιγμή υποβολής της αίτησης στο πρώτο κράτος μέλος.

α)

πληροφορίες για τη νομική σχέση μεταξύ του ερευνητικού οργανισμού και του ερευνητή·

β)

πληροφορίες για τους όρους εργασίας του ερευνητή.

α)

ο σκοπός και η εκτιμώμενη διάρκεια της ερευνητικής δραστηριότητας και η διαθεσιμότητα των απαραίτητων χρηματοοικονομικών πόρων για τη διεξαγωγή της·

β)

τα προσόντα του υπηκόου τρίτης χώρας υπό το πρίσμα των στόχων της έρευνας, όπως αυτά επιβεβαιώνονται με επικυρωμένο αντίγραφο των προσόντων.

α)

ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας έχει γίνει δεκτός σε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για να παρακολουθήσει πρόγραμμα σπουδών·

β)

σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, ότι έχει καταβάλει τα τέλη εγγραφής που χρεώνει το ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·

γ)

σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, ότι έχει επαρκή γνώση της γλώσσας του προγράμματος σπουδών το οποίο θα παρακολουθήσει·

δ)

σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας διαθέτει επαρκείς πόρους για την κάλυψη των εξόδων σπουδών.

α)

ότι ο υπήκοος της τρίτης χώρας έχει το ελάχιστο και δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο ηλικίας ή βαθμίδας που έχει καθορίσει το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος·

β)

ότι έγινε δεκτός σε εκπαιδευτικό ίδρυμα·

γ)

συμμετοχής του σε αναγνωρισμένο κρατικό ή περιφερειακό πρόγραμμα εκπαίδευσης, στο πλαίσιο προγράμματος ανταλλαγής μαθητών ή εκπαιδευτικού προγράμματος που διαχειρίζεται εκπαιδευτικό ίδρυμα σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή τη διοικητική πρακτική·

δ)

ότι το εκπαιδευτικό ίδρυμα ή, εφόσον αυτό προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο, το τρίτο μέρος αποδέχεται την ευθύνη για τον υπήκοο τρίτης χώρας καθ' όλη την διάρκεια της διαμονής του στο έδαφος του αντίστοιχου κράτους μέλους, ειδικότερα σε ό, τι αφορά τα έξοδα σπουδών·

ε)

ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας φιλοξενείται καθ' όλη τη διάρκεια της διαμονής του από οικογένεια, σε ειδικό κατάλυμα εντός του εκπαιδευτικού ιδρύματος ή —εφόσον αυτό προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο— σε οποιαδήποτε άλλη εγκατάσταση που πληροί τις καθορισθείσες από το αντίστοιχο κράτος μέλος προϋποθέσεις και επιλέγεται σύμφωνα με τους κανόνες του προγράμματος ανταλλαγής μαθητών ή του εκπαιδευτικού προγράμματος στο οποίο συμμετέχει ο υπήκοος τρίτης χώρας.

α)

προσκομίζει σύμβαση πρακτικής άσκησης, η οποία προβλέπει θεωρητική και πρακτική άσκηση, με έναν φορέα υποδοχής. Τα κράτη μέλη μπορούν να απαιτούν η σύμβαση πρακτικής άσκησης να εγκρίνεται από την αρμόδια αρχή και οι όροι στους οποίους βασίστηκε η σύμβαση να πληρούν τις απαιτήσεις που έχουν θεσπιστεί από το εθνικό δίκαιο, τις συλλογικές συμφωνίες ή την πρακτική του αντίστοιχου κράτους μέλους. Η σύμβαση πρακτικής άσκησης περιλαμβάνει:

β)

προσκομίζει αποδεικτικά στοιχεία ότι έχει αποκτήσει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εντός των δύο ετών που προηγούνται της ημερομηνίας της αίτησης ή ότι συνεχίζει την παρακολούθηση προγράμματος σπουδών με σκοπό την απόκτηση πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·

γ)

προσκομίζει αποδεικτικά στοιχεία, σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, ότι κατά τη διάρκεια της διαμονής του ο υπήκοος τρίτης χώρας διαθέτει επαρκείς πόρους για την κάλυψη των εξόδων της πρακτικής άσκησης·

δ)

προσκομίζει, σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, αποδεικτικά στοιχεία ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας έχει παρακολουθήσει ή πρόκειται να παρακολουθήσει μαθήματα γλώσσας ώστε να αποκτήσει τις αναγκαίες γνώσεις για τη συγκεκριμένη πρακτική άσκηση·

ε)

προσκομίζει αποδεικτικά στοιχεία, σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, ότι ο φορέας υποδοχής αποδέχεται την ευθύνη για τον υπήκοο τρίτης χώρας καθ' όλη την περίοδο της διαμονής του στο έδαφος του αντίστοιχου κράτους μέλους, ιδίως σε ό,τι αφορά τα έξοδα διαβίωσης και στέγασης·

στ)

προσκομίζει αποδεικτικά στοιχεία, σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας φιλοξενείται καθ' όλη τη διάρκεια της διαμονής του από τον φορέα υποδοχής και ότι το κατάλυμα πληροί τις προϋποθέσεις που έχει ορίσει το αντίστοιχο κράτος μέλος.

α)

προσκομίζει συμφωνία με τον φορέα υποδοχής ή, εφόσον αυτό προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο, άλλον αρμόδιο φορέα του οικείου κράτους μέλους για το πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας στο οποίο συμμετέχει ο υπήκοος τρίτης χώρας. Η συμφωνία περιλαμβάνει:

β)

προσκομίζει, σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, αποδεικτικά στοιχεία ότι, εφόσον ο υπήκοος τρίτης χώρας φιλοξενείται καθ' όλη τη διάρκεια της διαμονής του από τον φορέα υποδοχής, το κατάλυμα πληροί τις προϋποθέσεις που θέτει το οικείο κράτος μέλος·

γ)

προσκομίζει αποδεικτικά στοιχεία ότι ο φορέας υποδοχής ή, εφόσον το προβλέπει το εθνικό δίκαιο, άλλος οργανισμός αρμόδιος για το πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας έχει συνάψει ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης·

δ)

προσκομίζει, σε περίπτωση που το απαιτεί το κράτος μέλος, αποδεικτικά στοιχεία ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας έχει παρακολουθήσει ή πρόκειται να παρακολουθήσει βασικά μαθήματα εισαγωγής στη γλώσσα, την ιστορία, τις πολιτικές και τις κοινωνικές δομές του εν λόγω κράτους μέλους.

α)

προσκομίζει συμφωνία μεταξύ του υπηκόου τρίτης χώρας και της οικογένειας υποδοχής, στην οποία καθορίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του υπηκόου τρίτης χώρας ως εσωτερικού άμισθου βοηθού (au pair), συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών ρυθμίσεων για το ποσό για μικροέξοδα που προβλέπεται να λάβει, των κατάλληλων ρυθμίσεων που επιτρέπουν στον εσωτερικό άμισθο βοηθό (au pair) να παρακολουθεί μαθήματα και του μέγιστου αριθμού ωρών συμμετοχής στα οικογενειακά καθήκοντα·

β)

είναι ηλικίας από 18 έως 30. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις τα κράτη μέλη δύνανται να επιτρέψουν την εισδοχή υπηκόου τρίτης χώρας ο οποίος υπερβαίνει το ανώτατο όριο ηλικίας ως εσωτερικού άμισθου βοηθού (au pair)·

γ)

προσκομίζει αποδεικτικά στοιχεία ότι, εφόσον προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία, η οικογένεια υποδοχής ή οργανισμός που μεσιτεύει εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair) αποδέχεται την ευθύνη για τον υπήκοο τρίτης χώρας καθ' όλη τη διάρκεια διαμονής του στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους, ειδικότερα σε ό, τι αφορά τα έξοδα διαβίωσης, το κατάλυμα και τους κινδύνους ατυχημάτων.

α)

βασικής γνώσης της γλώσσας του οικείου κράτους μέλους· ή

β)

ότι έχουν δευτεροβάθμια εκπαίδευση, επαγγελματικά προσόντα ή, κατά περίπτωση, ότι πληρούν τους όρους για την άσκηση κατοχυρωμένου επαγγέλματος που απαιτεί το εθνικό δίκαιο.

α)

δεν πληρούνται οι γενικοί όροι που προβλέπει το άρθρο 7 ή οι σχετικοί ειδικοί όροι που προβλέπονται στα άρθρα 8, 11, 12, 13, 14 ή 16·

β)

τα προσκομισθέντα έγγραφα έχουν αποκτηθεί δολίως ή έχουν πλαστογραφηθεί ή άλλως νοθευτεί·

γ)

το οικείο κράτος μέλος επιτρέπει την εισδοχή μόνο μέσω εγκεκριμένου φορέα υποδοχής και ο φορέας υποδοχής δεν είναι εγκεκριμένος.

α)

ο φορέας υποδοχής, άλλος οργανισμός κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 14 παράγραφος 1 στοιχείο α), ένας τρίτος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 12 παράγραφος 1 στοιχείο δ), η οικογένεια υποδοχής ή ο οργανισμός που μεσιτεύει εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair) δεν έχει εκπληρώσει τις κατά τον νόμο υποχρεώσεις του όσον αφορά την κοινωνική ασφάλιση, τη φορολογία, τα εργατικά δικαιώματα ή τις εργασιακές συνθήκες·

β)

όπου ισχύει, οι όροι απασχόλησης που προβλέπονται στο εθνικό δίκαιο ή στις συλλογικές συμφωνίες ή πρακτικές του οικείου κράτους μέλους δεν πληρούνται από τον φορέα υποδοχής ή την οικογένεια υποδοχής που θα απασχολήσει τον υπήκοο τρίτης χώρας·

γ)

ο φορέας υποδοχής, άλλος οργανισμός κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 14 παράγραφος 1 στοιχείο α), ένας τρίτος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 12 παράγραφος 1 στοιχείο δ), η οικογένεια υποδοχής ή ο οργανισμός που μεσιτεύει εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair) έχει υποστεί κυρώσεις κατά τα οριζόμενα στο εθνικό δίκαιο για αδήλωτη εργασία ή παράνομη απασχόληση·

δ)

ο φορέας υποδοχής συστάθηκε ή δραστηριοποιείται με κύριο σκοπό τη διευκόλυνση της εισόδου υπηκόων τρίτων χωρών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας·

ε)

κατά περίπτωση, η επιχείρηση του φορέα υποδοχής τελεί υπό εκκαθάριση ή έχει εκκαθαριστεί βάσει των εθνικών νόμων περί αφερεγγυότητας ή δεν πραγματοποιεί καμία οικονομική δραστηριότητα·

στ)

το κράτος μέλος έχει αποδείξεις ή σοβαρούς και αντικειμενικούς λόγους που καταδεικνύουν ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας θα διαμείνει για σκοπούς άλλους από εκείνους για τους οποίους έχει υποβάλει αίτηση εισδοχής.

α)

ο υπήκοος τρίτης χώρας δεν πληροί πλέον τους γενικούς όρους του άρθρου 7, εξαιρουμένου του άρθρου 7 παράγραφος 6, ή τους σχετικούς ειδικούς όρους που προβλέπονται στα άρθρα 8, 11, 12, 13, 14, 16 ή όρους που καθορίζονται στο άρθρο18·

β)

οι άδειες ή τα προσκομισθέντα έγγραφα έχουν αποκτηθεί δολίως ή έχουν πλαστογραφηθεί ή άλλως νοθευτεί·

γ)

το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος επιτρέπει την εισδοχή μόνο μέσω εγκεκριμένου φορέα υποδοχής και ο φορέας υποδοχής δεν είναι εγκεκριμένος·

δ)

ο υπήκοος τρίτης χώρας διαμένει για σκοπούς άλλους από εκείνους για τους οποίους έλαβε την άδεια διαμονής.

α)

ο φορέας υποδοχής ή άλλος οργανισμός κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 14 παράγραφος 1 στοιχείο α), ή ένας τρίτος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 12 παράγραφος 1 στοιχείο δ), η οικογένεια υποδοχής ή ο οργανισμός που μεσιτεύει εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair) δεν έχει εκπληρώσει τις κατά τον νόμο υποχρεώσεις του όσον αφορά την κοινωνική ασφάλιση, τη φορολογία, τα εργατικά δικαιώματα ή τις εργασιακές συνθήκες·

β)

όπου ισχύει, οι όροι απασχόλησης που προβλέπονται στο εθνικό δίκαιο ή στις συλλογικές συμφωνίες ή πρακτικές του οικείου κράτους μέλους δεν πληρούνται από τον φορέα υποδοχής ή την οικογένεια υποδοχής που απασχολεί τον υπήκοο τρίτης χώρας·

γ)

ο φορέας υποδοχής, άλλος οργανισμός κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 14 παράγραφος 1 στοιχείο α), ένας τρίτος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 12 παράγραφος 1 στοιχείο δ), η οικογένεια υποδοχής ή ο οργανισμός που μεσιτεύει εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair) έχει υποστεί κυρώσεις κατά τα οριζόμενα στο εθνικό δίκαιο για αδήλωτη εργασία, ή παράνομη απασχόληση·

δ)

ο φορέας υποδοχής συστάθηκε ή δραστηριοποιείται με κύριο σκοπό τη διευκόλυνση της εισόδου υπηκόων τρίτων χωρών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας·

ε)

κατά περίπτωση, η επιχείρηση του φορέα υποδοχής τελεί υπό εκκαθάριση ή έχει εκκαθαριστεί βάσει των εθνικών νόμων περί αφερεγγυότητας ή δεν πραγματοποιεί καμία οικονομική δραστηριότητα·

στ)

για τους σπουδαστές, όταν δεν τηρούνται οι προθεσμίες που επιβάλλονται για την πρόσβαση σε οικονομική δραστηριότητα δυνάμει του άρθρου 24 ή όταν ο σπουδαστής δεν σημειώνει ικανοποιητική πρόοδο στις σχετικές σπουδές κατά τα οριζόμενα στο εθνικό δίκαιο ή τη διοικητική πρακτική.

α)

βάσει του στοιχείου γ) του άρθρου 12 παράγραφος 1 της οδηγίας 2011/98/ΕΕ, αποκλείοντας επιδόματα και δάνεια σπουδών και διαβίωσης ή άλλα επιδόματα και δάνεια·

β)

βάσει του στοιχείου ε) του άρθρου 12 παράγραφος 1 της οδηγίας 2011/98/ΕΕ, μη χορηγώντας οικογενειακές παροχές στους ερευνητές που έχουν άδεια διαμονής στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους για περίοδο που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες·

γ)

βάσει του στοιχείου στ) του άρθρου 12 παράγραφος 1 της οδηγίας 2011/98/ΕΕ, περιορίζοντας την εφαρμογή της στις περιπτώσεις όπου ο δηλούμενος ή ο συνήθης τόπος διαμονής των μελών της οικογένειας του ερευνητή για τα οποία αξιώνει παροχές βρίσκεται στην επικράτεια του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους·

δ)

βάσει του στοιχείου ζ) του άρθρου 12 παράγραφος 1 της οδηγίας 2011/98/ΕΕ, περιορίζοντας την πρόσβαση στη στέγαση.

α)

δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στις παραγράφους 3 και, κατά περίπτωση, στις παραγράφους 2 και 5·

β)

τα προσκομισθέντα έγγραφα έχουν αποκτηθεί δολίως ή έχουν πλαστογραφηθεί ή έχουν άλλως νοθευτεί.

α)

κατά τη στιγμή υποβολής της αίτησης στο πρώτο κράτος μέλος, εφόσον η κινητικότητα προς το δεύτερο κράτος μέλος προβλέπεται ήδη σε αυτό το στάδιο· ή

β)

αφού ο ερευνητής έχει γίνει δεκτός στο πρώτο κράτος μέλος, μόλις γίνει γνωστή η πρόθεση κινητικότητας προς το δεύτερο κράτος μέλος.

α)

τη σύμβαση υποδοχής στο πρώτο κράτος μέλος, όπως αναφέρεται στο άρθρο 10, ή, εάν το απαιτεί το δεύτερο κράτος μέλος, τη σύμβαση υποδοχής που έχει συναφθεί με τον ερευνητικό οργανισμό στο δεύτερο κράτος μέλος·

β)

όταν δεν προσδιορίζεται στη σύμβαση υποδοχής, την προβλεπόμενη διάρκεια και τις ημερομηνίες της κινητικότητας·

γ)

αποδεικτικά στοιχεία ότι ο ερευνητής διαθέτει ασφάλιση ασθένειας για όλους τους κινδύνους που συνήθως καλύπτονται για τους υπηκόους του οικείου κράτους μέλους, όπως προβλέπεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ)·

δ)

αποδεικτικά στοιχεία ότι κατά τη διαμονή του ο ερευνητής θα διαθέτει επαρκείς πόρους για να καλύπτει τα έξοδα διαβίωσής του χωρίς να χρειάζεται να καταφύγει στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας του συγκεκριμένου κράτους μέλους, όπως προβλέπεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ε), καθώς επίσης και για να καλύπτει τα έξοδα ταξιδίου τους προς το πρώτο κράτος μέλος, στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 32 παράγραφος 4 στοιχείο β).

α)

δεν πληρούνται οι όροι της παραγράφου 5 ή, κατά περίπτωση, της παραγράφου 6·

β)

ισχύει ένας από τους λόγους απόρριψης που προβλέπονται στα στοιχεία β) ή γ) του άρθρου 20 παράγραφος 1 ή στην παράγραφο 2 του εν λόγω άρθρου·

γ)

έχει συμπληρωθεί η μέγιστη διάρκεια διαμονής που αναφέρεται στην παράγραφο 1.

α)

να εφαρμόσει το άρθρο 28 και να επιτρέψει στον ερευνητή να παραμείνει και να εργαστεί στο έδαφός του με βάση την άδεια που έχει εκδοθεί από το πρώτο κράτος μέλος και κατά τη διάρκεια ισχύος της· ή

β)

να εφαρμόσει τη διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 2 έως 7.

α)

το δεύτερο κράτος μέλος μπορεί να απαιτεί από τον ερευνητή, τον ερευνητικό οργανισμό στο πρώτο κράτος μέλος ή τον ερευνητικό οργανισμό στο δεύτερο κράτος μέλος να διαβιβάσει τα ακόλουθα έγγραφα:

Το δεύτερο κράτος μέλος μπορεί να απαιτεί από τον αιτούντα να γνωστοποιήσει τη διεύθυνση του ενδιαφερόμενου ερευνητή στο έδαφός του. Όταν το εθνικό δίκαιο του δεύτερου κράτους μέλους απαιτεί να δηλωθεί διεύθυνση τη στιγμή της αίτησης και ο ερευνητής δεν γνωρίζει ακόμη τη μελλοντική του διεύθυνση, το εν λόγω κράτος μέλος αποδέχεται μια προσωρινή διεύθυνση. Σε αυτήν την περίπτωση ο ερευνητής γνωστοποιεί τη μόνιμη διεύθυνσή του το αργότερο κατά τον χρόνο έκδοσης της άδειας για μακρά κινητικότητα.

Το δεύτερο κράτος μέλος μπορεί να απαιτεί από τον αιτούντα να υποβάλει τα έγγραφα σε επίσημη γλώσσα του εν λόγω κράτους μέλους ή σε οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα της Ένωσης που ορίζεται από το εν λόγω κράτος μέλος·

β)

το δεύτερο κράτος μέλος λαμβάνει απόφαση για την αίτηση μακράς κινητικότητας και κοινοποιεί την απόφαση γραπτώς στον αιτούντα το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο εντός 90 ημερών από την ημερομηνία κατά την οποία η πλήρης αίτηση υποβλήθηκε στις αρμόδιες αρχές του δεύτερου κράτους μέλους·

γ)

ο ερευνητής δεν υποχρεούται να εγκαταλείψει το έδαφος των κρατών μελών προκειμένου να υποβάλει την αίτηση και δεν υπόκειται σε υποχρέωση θεώρησης·

δ)

ο ερευνητής επιτρέπεται να πραγματοποιήσει τμήμα από την έρευνά του στον ερευνητικό οργανισμό στο δεύτερο κράτος μέλος έως ότου ληφθεί απόφαση σχετικά με την αίτηση μακράς κινητικότητας από τις αρμόδιες αρχές, υπό την προϋπόθεση ότι:

ε)

η αίτηση μακράς κινητικότητας δεν μπορεί να υποβάλλεται ταυτόχρονα με την κοινοποίηση βραχείας κινητικότητας. Σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη για μακρά κινητικότητα μετά από την έναρξη της βραχείας κινητικότητας του ερευνητή, το δεύτερο κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει να υποβληθεί η αίτηση μακράς κινητικότητας τουλάχιστον 30 ημέρες πριν από τη λήξη της βραχείας κινητικότητας.

α)

δεν πληρούνται οι όροι της παραγράφου 2 στοιχείο α)·

β)

ισχύει ένας από τους λόγους απόρριψης που προβλέπονται στο άρθρο 20, με την εξαίρεση της παραγράφου 1 στοιχείο α) του εν λόγω άρθρου·

γ)

η άδεια του ερευνητή στο πρώτο κράτος μέλος λήγει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας· ή

δ)

ενδεχομένως, έχει συμπληρωθεί η μέγιστη διάρκεια διαμονής που ορίζεται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1.

α)

δεν πληρούνται πλέον οι όροι της παραγράφου 2 στοιχείο α) ή της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου· ή

β)

ισχύει ένας από τους λόγους ανάκλησης της άδειας που προβλέπονται στο άρθρο 21, με την εξαίρεση της παραγράφου 1 στοιχείο α), της παραγράφου 2 στοιχείο στ) και των παραγράφων 3, 5 και 6 του εν λόγω άρθρου.

α)

τα έγγραφα και τις πληροφορίες που απαιτούνται σύμφωνα με την παράγραφο 5 και τα στοιχεία β), γ) και δ) της παραγράφου 6 του άρθρου 28 σχετικά με τα μέλη οικογενείας που συνοδεύουν τον ερευνητή·

β)

αποδεικτικά στοιχεία ότι το μέλος οικογενείας έχει διαμείνει ως μέλος της οικογένειας του ερευνητή στο πρώτο κράτος μέλος σύμφωνα με το άρθρο 26.

α)

τα έγγραφα και τις πληροφορίες που απαιτούνται σύμφωνα με το άρθρο 29 παράγραφος 2 στοιχείο α) σημεία i), ii), iii) και v) σχετικά με τα μέλη οικογενείας που συνοδεύουν τον ερευνητή·

β)

αποδεικτικά στοιχεία ότι το μέλος οικογενείας έχει διαμείνει ως μέλος της οικογένειας του ερευνητή στο πρώτο κράτος μέλος σύμφωνα με το άρθρο 26.

α)

κατά τη στιγμή υποβολής της αίτησης στο πρώτο κράτος μέλος, εφόσον η κινητικότητα προς το δεύτερο κράτος μέλος προβλέπεται ήδη σε αυτό το στάδιο· ή

β)

αφού ο σπουδαστής έχει γίνει δεκτός στο πρώτο κράτος μέλος, μόλις γίνει γνωστή η πρόθεση κινητικότητας προς το δεύτερο κράτος μέλος.

α)

αποδεικτικά στοιχεία ότι ο σπουδαστής πραγματοποιεί μέρος των σπουδών του στο δεύτερο κράτος μέλος στο πλαίσιο ενωσιακού ή πολυμερούς προγράμματος το οποίο περιλαμβάνει μέτρα κινητικότητας ή στο πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ δύο ή περισσότερων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και αποδεικτικά στοιχεία ότι ο σπουδαστής έχει γίνει δεκτός από ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο δεύτερο κράτος μέλος·

β)

όταν δεν προσδιορίζεται στο πλαίσιο του στοιχείου α), την προβλεπόμενη διάρκεια και τις ημερομηνίες της κινητικότητας·

γ)

αποδεικτικά στοιχεία ότι ο σπουδαστής διαθέτει ασφάλιση ασθένειας για όλους τους κινδύνους που συνήθως καλύπτονται για τους υπηκόους του οικείου κράτους μέλους, όπως προβλέπεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο γ)·

δ)

αποδεικτικά στοιχεία ότι κατά τη διαμονή του ο σπουδαστής θα διαθέτει επαρκείς πόρους για να καλύπτει τα έξοδα διαβίωσής του χωρίς να χρειάζεται να καταφύγει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλειας του συγκεκριμένου κράτους μέλους, όπως προβλέπεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 στοιχείο ε), τα έξοδα σπουδών του καθώς επίσης και τα έξοδα ταξιδίου του προς το πρώτο κράτος μέλος στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 32 παράγραφος 4 στοιχείο β)·

ε)

αποδεικτικά στοιχεία ότι έχει καταβάλει τα τέλη εγγραφής που χρεώνει το ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, κατά περίπτωση.

α)

δεν πληρούνται οι όροι των παραγράφων 5 ή 6·

β)

ισχύει ένας από τους λόγους απόρριψης που προβλέπονται στα στοιχεία β) ή γ) του άρθρου 20 παράγραφος 1 ή στην παράγραφο 2 του εν λόγω άρθρου·

γ)

έχει συμπληρωθεί η μέγιστη διάρκεια διαμονής που ορίζεται στην παράγραφο 1.

α)

αντίγραφο της κοινοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 2 ή το άρθρο 31 παράγραφος 2· ή

β)

στην περίπτωση που το δεύτερο κράτος μέλος επιτρέπει κινητικότητα χωρίς κοινοποίηση, αποδεικτικά στοιχεία ότι ο σπουδαστής πραγματοποιεί μέρος των σπουδών του στο δεύτερο κράτος μέλος στο πλαίσιο ενωσιακού ή πολυμερούς προγράμματος το οποίο περιλαμβάνει μέτρα κινητικότητας ή στο πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ δύο ή περισσότερων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή, όταν πρόκειται για ερευνητές, είτε αντίγραφο της σύμβασης υποδοχής που διευκρινίζει τις λεπτομέρειες όσον αφορά την κινητικότητα του ερευνητή είτε, όταν οι λεπτομέρειες της κινητικότητας δεν προσδιορίζονται στη σύμβαση υποδοχής, επιστολή από τον ερευνητικό οργανισμό στο δεύτερο κράτος μέλος η οποία προσδιορίζει τουλάχιστον τη διάρκεια της κινητικότητας εντός της Ένωσης και τον τόπο εγκατάστασης του ερευνητικού οργανισμού στο δεύτερο κράτος μέλος.

α)

το δεύτερο κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει από τον ερευνητή και, κατά περίπτωση, τα μέλη της οικογένειάς του ή από τον σπουδαστή να παύσουν αμέσως κάθε δραστηριότητα και να εγκαταλείψουν το έδαφός του·

β)

το πρώτο κράτος μέλος, κατόπιν αιτήματος του δεύτερου κράτους μέλους, επιτρέπει την επιστροφή του ερευνητή και, κατά περίπτωση, των μελών της οικογένειάς του ή του σπουδαστή χωρίς διατυπώσεις και χωρίς καθυστέρηση. Αυτό ισχύει και σε περίπτωση που η άδεια που έχει εκδοθεί από το πρώτο κράτος μέλος έχει λήξει ή έχει ανακληθεί κατά τη διάρκεια της κινητικότητας στο δεύτερο κράτος μέλος.

α)

σχετικά με τις διαδικασίες που εφαρμόζονται για την κινητικότητα που προβλέπεται στα άρθρα 28 έως 31·

β)

κατά πόσον το συγκεκριμένο κράτος μέλος επιτρέπει μόνον την εισδοχή σπουδαστών και ερευνητών μέσω εγκεκριμένων ερευνητικών οργανισμών ή ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·

γ)

σχετικά με πολυμερή προγράμματα για σπουδαστές και ερευνητές που περιλαμβάνουν μέτρα κινητικότητας και συμφωνίες μεταξύ δύο ή περισσότερων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

21.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 132/58

(1)

Η οδηγία 1999/32/ΕΚ του Συμβουλίου (3) έχει τροποποιηθεί επανειλημμένα (4) και ουσιωδώς. Είναι, ως εκ τούτου, σκόπιμη, για λόγους σαφήνειας και ορθολογισμού, η κωδικοποίηση της εν λόγω οδηγίας.

(2)

Στους στόχους της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ένωσης, όπως ορίζεται στα προγράμματα δράσης για το περιβάλλον και, ιδίως, στο έκτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, το οποίο θεσπίστηκε με την απόφαση αριθ. 1600/2002/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), και στο έβδομο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, το οποίο θεσπίστηκε με την απόφαση 1386/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), συγκαταλέγεται η επίτευξη επιπέδων ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα που δεν θα έχουν ουσιαστικές αρνητικές επιπτώσεις και κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

(3)

Το άρθρο 191 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) ορίζει ότι η πολιτική της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος πρέπει να αποβλέπει σε υψηλό επίπεδο προστασίας, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία των καταστάσεων στις διάφορες περιοχές της Ένωσης.

(4)

Η παρούσα οδηγία ορίζει τη μέγιστη επιτρεπτή περιεκτικότητα σε θείο του βαρέος μαζούτ, του πετρελαίου εσωτερικής καύσης και των καυσίμων πλοίων που χρησιμοποιούνται στην Ένωση.

(5)

Οι εκπομπές από τη ναυτιλία που οφείλονται στη χρήση καυσίμων πλοίων με υψηλή περιεκτικότητα σε θείο συντελούν στην ατμοσφαιρική ρύπανση με τη μορφή διοξειδίου του θείου και αιωρούμενων σωματιδίων, η οποία βλάπτει την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον και συμβάλλει στον σχηματισμό όξινων ιζημάτων. Χωρίς τα μέτρα που καθορίζονται στην παρούσα οδηγία, τα επίπεδα εκπομπών από τη ναυτιλία σύντομα θα μπορούσαν να είναι υψηλότερα από τα αντίστοιχα όλων των χερσαίων πηγών.

(6)

Η οξίνιση και το ατμοσφαιρικό διοξείδιο του θείου βλάπτουν ευαίσθητα οικοσυστήματα, μειώνουν τη βιοποικιλότητα και υποβαθμίζουν τα ευχάριστα στοιχεία του περιβάλλοντος ενώ επίσης έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή και στην ανάπτυξη των δασών. Η όξινη βροχή στις πόλεις μπορεί να προκαλέσει σημαντικές βλάβες στα κτίρια και στην αρχιτεκτονική κληρονομιά. H ρύπανση από το διοξείδιο του θείου μπορεί να έχει σοβαρή επίδραση στην ανθρώπινη υγεία, ιδίως στα τμήματα του πληθυσμού που υποφέρουν από αναπνευστικές παθήσεις.

(7)

Η οξίνιση είναι ένα διαμεθοριακό φαινόμενο το οποίο απαιτεί λύσεις σε ενωσιακό καθώς και σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.

(8)

Οι εκπομπές διοξειδίου του θείου συμβάλλουν στον σχηματισμό αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα.

(9)

Η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλούν τα ελλιμενισμένα πλοία αποτελεί μείζον πρόβλημα για τις πόλεις-λιμένες στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στις οριακές τιμές της Ένωσης για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα.

(10)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ηλεκτροδότηση από την ξηρά, δεδομένου ότι η τροφοδότηση των σημερινών πλοίων με ηλεκτρική ενέργεια πραγματοποιείται κατά κανόνα από βοηθητικούς κινητήρες.

(11)

Η Ένωση και κάθε κράτος μέλος αποτελούν συμβαλλόμενα μέρη στη σύμβαση της UNECE της 13ης Νοεμβρίου 1979 για τη διαμεθοριακή ρύπανση της ατμόσφαιρας σε μεγάλη απόσταση. Το δεύτερο πρωτόκολλο UNECE για τη διαμεθοριακή ρύπανση από διοξείδιο του θείου ορίζει ότι τα συμβαλλόμενα μέρη θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του θείου σύμφωνα ή πέραν της μείωσης του 30 % που ορίζεται στο πρώτο πρωτόκολλο, και το δεύτερο πρωτόκολλο UNECE βασίζεται στην υπόθεση ότι θα συνεχισθεί η υπέρβαση των κρίσιμων φορτίων και επιπέδων σε μερικές ευαίσθητες περιοχές. Θα χρειασθεί να ληφθούν και άλλα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του θείου. Τα συμβαλλόμενα μέρη οφείλουν συνεπώς να μειώσουν περαιτέρω σημαντικά τις εκπομπές διοξειδίου του θείου.

(12)

Η φυσική παρουσία μικρών ποσοτήτων θείου στο πετρέλαιο και τους γαιάνθρακες έχει από δεκαετίες αναγνωρισθεί ως η σημαντικότερη πηγή εκπομπών διοξειδίου του θείου, οι οποίες αποτελούν μία από τις σπουδαιότερες αιτίες του φαινομένου της όξινης βροχής και μία από τις κύριες αιτίες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που εμφανίζεται σε πολλές αστικές και βιομηχανικές περιοχές.

(13)

Μελέτες κατέδειξαν ότι τα πλεονεκτήματα από τη μείωση των εκπομπών θείου διά της μειώσεως της περιεκτικότητας των καυσίμων σε θείο θα είναι σε πολλές περιπτώσεις σημαντικά μεγαλύτερα σε σχέση με το κόστος για τη βιομηχανία δυνάμει της παρούσας οδηγίας. Η τεχνολογία για τη μείωση του επιπέδου του θείου των υγρών καυσίμων υπάρχει και είναι καλά εδραιωμένη.

(14)

Σύμφωνα με το άρθρο 193 ΣΛΕΕ, η παρούσα οδηγία δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να διατηρούν και να θεσπίζουν μέτρα ενισχυμένης προστασίας προκειμένου να ενθαρρύνει την επίσπευση της εφαρμογής της όσον αφορά τη μέγιστη περιεκτικότητα των καυσίμων πλοίων σε θείο, για παράδειγμα με την εφαρμογή μεθόδων μείωσης εκπομπών εκτός περιοχών ελέγχου των εκπομπών οξειδίων του θείου (SOx). Τα μέτρα αυτά πρέπει να συμβιβάζονται με τις Συνθήκες και πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή.

(15)

Ένα κράτος μέλος, πριν τη θέσπιση νέων μέτρων ενισχυμένης προστασίας, θα πρέπει να κοινοποιεί τα σχέδια μέτρων στην Επιτροπή σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2015/1535 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7).

(16)

Η ΣΛΕΕ απαιτεί να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εξόχως απόκεντρων περιοχών της Ένωσης, και κυρίως των γαλλικών υπερπόντιων διαμερισμάτων, των Αζορών, της Μαδέρας και των Καναρίων Νήσων.

(17)

Όσον αφορά το όριο περιεκτικότητας του βαρέος μαζούτ σε θείο, ενδείκνυται να προβλεφθούν παρεκκλίσεις για τα κράτη μέλη και τις περιοχές των οποίων οι περιβαλλοντικές συνθήκες επιτρέπουν παρόμοια παρέκκλιση.

(18)

Όσον αφορά τη θέσπιση ορίου περιεκτικότητας του βαρέος μαζούτ σε θείο, ενδείκνυται να προβλεφθούν επίσης παρεκκλίσεις για τη χρησιμοποίησή του σε εγκαταστάσεις καύσης οι οποίες συμμορφούνται με τις οριακές τιμές εκπομπών που θέτει η οδηγία 2001/80/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), ή το παράρτημα V της οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9).

(19)

Όσον αφορά τις μονάδες καύσης διυλιστηρίων που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 3 παράγραφος 2 στοιχείο δ) ή του άρθρου 3 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της παρούσας οδηγίας, ο μέσος όρος εκπομπών διοξειδίων θείου αυτών των μονάδων δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα όρια που ορίζονται από την οδηγία 2001/80/ΕΚ, ή το παράρτημα V της οδηγίας 2010/75/ΕΕ, ή οποιασδήποτε μελλοντικής αναθεωρημένης μορφής των εν λόγω οδηγιών. Κατά την εφαρμογή αυτής της παρούσας οδηγίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι η αντικατάσταση από καύσιμα άλλα από αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 2 δεν θα πρέπει να επιφέρει αύξηση εκπομπών των όξινων ρυπογόνων ουσιών.

(20)

Το 2008 ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ) εξέδωσε ψήφισμα για την τροποποίηση του παραρτήματος VI του πρωτοκόλλου του 1997 περί τροποποίησης της διεθνούς σύμβασης για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία, του 1973, όπως τροποποιήθηκε με το σχετικό πρωτόκολλο του 1978 (MARPOL), που περιλαμβάνει κανονισμούς για την πρόληψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τα πλοία. Το αναθεωρημένο παράρτημα VI της MARPOL άρχισε να ισχύει την 1η Ιουλίου 2010.

(21)

Το αναθεωρημένο παράρτημα VI της MARPOL επιβάλλει, μεταξύ άλλων, αυστηρότερα όρια περιεκτικότητας των καυσίμων πλοίων σε θείο, τόσο στις περιοχές ελέγχου των εκπομπών SOx (1,00 % από την 1η Ιουλίου 2010 και 0,10 % από την 1η Ιανουαρίου 2015), όσο και στις θαλάσσιες περιοχές εκτός των περιοχών ελέγχου των εκπομπών SOx (3,50 % από την 1η Ιανουαρίου 2012 και, καταρχήν, 0,50 % από την 1η Ιανουαρίου 2020). Τα περισσότερα κράτη μέλη οφείλουν, βάσει των διεθνών τους δεσμεύσεων, να απαιτούν από τα πλοία να χρησιμοποιούν στις περιοχές ελέγχου των εκπομπών SOx καύσιμα μέγιστης περιεκτικότητας σε θείο 1,00 % από την 1η Ιουλίου 2010. Για να διασφαλιστούν η συνοχή με το διεθνές δίκαιο και η ορθή εφαρμογή στην Ένωση των νέων προτύπων για το θείο που θεσπίστηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να συνάδει με το αναθεωρημένο παράρτημα VI της MARPOL. Για να εξασφαλιστεί ένα ελάχιστο επίπεδο ποιότητας των καυσίμων που χρησιμοποιούν τα πλοία προκειμένου να συμμορφωθούν με ρυθμίσεις που αφορούν είτε τα καύσιμα είτε την τεχνολογία, θα πρέπει να μην επιτρέπεται η χρήση στην Ένωση καυσίμων πλοίων των οποίων η περιεκτικότητα σε θείο υπερβαίνει το γενικό πρότυπο των 3,50 % κατά μάζα, εκτός αν αυτά τα καύσιμα παρέχονται σε πλοία τα οποία χρησιμοποιούν μεθόδους μείωσης των εκπομπών σε κλειστό σύστημα.

(22)

Η τροποποίηση του παραρτήματος VI της MARPOL όσον αφορά τις περιοχές ελέγχου των εκπομπών SOx είναι δυνατή με βάση τις διαδικασίες του ΔΝΟ. Σε περίπτωση που επέλθουν περαιτέρω αλλαγές, συμπεριλαμβανομένων εξαιρέσεων, σε σχέση με την εφαρμογή των ορίων που ισχύουν στις περιοχές ελέγχου των εκπομπών SOx, στο παράρτημα VI της MARPOL, η Επιτροπή θα πρέπει να τις εξετάσει και, αν είναι σκόπιμο, να υποβάλει χωρίς καθυστέρηση την αναγκαία πρόταση σύμφωνα με τη ΣΛΕΕ, προκειμένου η παρούσα οδηγία να ευθυγραμμιστεί πλήρως προς τους κανόνες του ΔΝΟ όσον αφορά τις περιοχές ελέγχου των εκπομπών SOx.

(23)

Ο ορισμός νέων περιοχών ελέγχου των εκπομπών θα πρέπει να υπόκειται στη διαδικασία που προβλέπει ο ΔΝΟ σύμφωνα με το παράρτημα VI της MARPOL, θα πρέπει να υποστηρίζεται με ισχυρά περιβαλλοντικά και οικονομικά επιχειρήματα και να τεκμηριώνεται με επιστημονικά στοιχεία.

(24)

Σύμφωνα με τον κανονισμό 18 του αναθεωρημένου παραρτήματος VI της MARPOL, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα καυσίμων πλοίων συμβατών με την παρούσα οδηγία.

(25)

Δεδομένης της παγκόσμιας διάστασης της περιβαλλοντικής πολιτικής και λαμβανομένων υπόψη των εκπομπών που προκαλούνται από τη ναυτιλία, θα πρέπει να οριστούν φιλόδοξα πρότυπα εκπομπών σε παγκόσμιο επίπεδο.

(26)

Στο πλαίσιο του ΔΝΟ, η Ένωση θα συνεχίζει να προωθεί περισσότερο αποτελεσματική προστασία των περιοχών που παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευαισθησία στις εκπομπές SOx καθώς και μείωση της γενικά καθιερωμένης οριακής τιμής για το πετρέλαιο δεξαμενών πλοίων.

(27)

Καθώς τα επιβατηγά πλοία δραστηριοποιούνται ως επί το πλείστον σε λιμένες ή κοντά σε παράκτιες περιοχές, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον. Προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα στα λιμάνια και στις ακτές, τα πλοία αυτά οφείλουν να χρησιμοποιούν καύσιμα με μέγιστη περιεκτικότητα σε θείο 1,50 %, έως ότου ισχύουν αυστηρότερα πρότυπα για το θείο σε όλα τα πλοία που βρίσκονται σε χωρικά ύδατα, αποκλειστικές οικονομικές ζώνες και ζώνες ελέγχου της ρύπανσης των κρατών μελών.

(28)

Για να διευκολυνθεί η μετάβαση σε νέες τεχνολογίες κινητήρων, με τους οποίους μπορούν να επιτευχθούν σημαντικές περαιτέρω μειώσεις των εκπομπών στον ναυτιλιακό κλάδο, η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει περαιτέρω δυνατότητες για να καταστεί δυνατή και να ενθαρρυνθεί η χρησιμοποίηση κινητήρων υγραερίου στα πλοία.

(29)

Για να επιτευχθούν οι στόχοι της παρούσας οδηγίας, είναι αναγκαία η ορθή επιβολή της τήρησης των υποχρεώσεων που αφορούν την περιεκτικότητα των καυσίμων πλοίων σε θείο. Η πείρα από την εφαρμογή της οδηγίας 1999/32/ΕΚ έχει δείξει ότι είναι αναγκαίο να καταστεί αυστηρότερο το καθεστώς παρακολούθησης και επιβολής της τήρησής τους για να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή της παρούσας οδηγίας. Προς τούτο, είναι απαραίτητο να διασφαλίσουν τα κράτη μέλη τη δειγματοληψία, με επαρκή συχνότητα και ακρίβεια, των καυσίμων πλοίων που διατίθενται στην αγορά ή χρησιμοποιούνται επί των πλοίων, καθώς και τον τακτικό έλεγχο των ημερολογίων και των δελτίων παράδοσης καυσίμου πλοίων. Είναι επίσης απαραίτητο τα κράτη μέλη να θεσπίσουν σύστημα επιβολής αποτελεσματικών, ανάλογων με τον επιδιωκόμενο σκοπό και αποτρεπτικών κυρώσεων για μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας. Για να εξασφαλιστεί περισσότερο διαφανής πληροφόρηση, είναι επίσης σκόπιμο να προβλεφθεί η δημοσιοποίηση του μητρώου τοπικών προμηθευτών καυσίμων πλοίων.

(30)

Η συμμόρφωση με τα χαμηλά όρια περιεκτικότητας των καυσίμων πλοίων σε θείο, ιδίως για τις περιοχές ελέγχου των εκπομπών SOx, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική άνοδο της τιμής των εν λόγω καυσίμων, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, και να επηρεάσει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα, τόσο των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων έναντι άλλων τρόπων μεταφοράς, όσο και των βιομηχανιών των παράκτιων χωρών των περιοχών ελέγχου των εκπομπών SOx. Απαιτούνται κατάλληλες λύσεις για τη μείωση του κόστους συμμόρφωσης των επηρεαζόμενων βιομηχανιών, όπως η παροχή της δυνατότητας χρήσης εναλλακτικών μεθόδων συμμόρφωσης με καλύτερη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας σε σύγκριση με την τήρηση προτύπων για τα καύσιμα, καθώς και η παροχή στήριξης, ανάλογα με τις ανάγκες. Με βάση, μεταξύ άλλων, τις εκθέσεις των κρατών μελών, η Επιτροπή θα πρέπει να παρακολουθεί στενά τον αντίκτυπο της συμμόρφωσης του ναυτιλιακού κλάδου με τα νέα ποιοτικά πρότυπα για τα καύσιμα, ιδίως ως προς τη δυνατότητα στροφής από τις θαλάσσιες στις χερσαίες μεταφορές, και θα πρέπει να προτείνει, αν είναι σκόπιμο, κατάλληλα μέτρα για την αναχαίτιση της τάσης αυτής.

(31)

Ο περιορισμός της μεταστροφής από τις θαλάσσιες στις χερσαίες μεταφορές έχει σημασία, δεδομένου ότι μια ενδεχόμενη αύξηση του μεριδίου των οδικών μεταφορών στο σύνολο των μεταφερόμενων εμπορευμάτων θα ήταν αντίθετη στους στόχους της Ένωσης όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και θα επιδείνωνε την κυκλοφοριακή συμφόρηση.

(32)

Το κόστος των νέων απαιτήσεων για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του θείου θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια τη στροφή από τις θαλάσσιες στις χερσαίες μεταφορές και θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες στην ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών. Η Επιτροπή θα πρέπει να χρησιμοποιήσει πλήρως τα υπάρχοντα μέσα, όπως το Marco Polo και το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών, για να προσφέρει στοχευμένη βοήθεια με στόχο την ελαχιστοποίηση του κινδύνου από την αλλαγή μεταφορικού μέσου. Τα κράτη μέλη μπορεί να κρίνουν αναγκαίο να προσφέρουν στήριξη στους φορείς εκμετάλλευσης που επηρεάζονται από την παρούσα οδηγία, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

(33)

Σύμφωνα με τις ισχύουσες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, και με την επιφύλαξη μελλοντικών αλλαγών τους, τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν κρατικές ενισχύσεις σε φορείς εκμετάλλευσης που ζημιώνονται από την παρούσα οδηγία, συμπεριλαμβανομένων ενισχύσεων για τη μετασκευή υπαρχόντων πλοίων, εφόσον τα σχετικά μέτρα κριθούν συμβατά με την εσωτερική αγορά σύμφωνα με τα άρθρα 107 και 108 ΣΛΕΕ, ιδιαίτερα υπό το φως των ισχυουσών κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για προστασία του περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή μπορεί να λάβει υπόψη ότι η χρήση ορισμένων μεθόδων μείωσης των εκπομπών υπερβαίνει τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας, διότι δεν μειώνει μόνο τις εκπομπές διοξειδίου του θείου αλλά και άλλες εκπομπές.

(34)

Θα πρέπει να διευκολυνθεί η πρόσβαση στις μεθόδους μείωσης εκπομπών. Με τις εν λόγω μεθόδους είναι δυνατόν να επιτευχθούν τουλάχιστον ισοδύναμες ή και μεγαλύτερες μειώσεις εκπομπών απ' ό,τι με τη χρήση καυσίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, με την προϋπόθεση ότι δεν έχουν σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, όπως, για παράδειγμα, στα θαλάσσια οικοσυστήματα, και ότι η ανάπτυξή τους υπόκειται στους κατάλληλους μηχανισμούς έγκρισης και ελέγχου. Θα πρέπει να αναγνωριστούν στην Ένωση οι ήδη γνωστές εναλλακτικές μέθοδοι, όπως είναι η χρήση συστημάτων καθαρισμού καυσαερίων επί των πλοίων, η χρήση μειγμάτων καυσίμου με υγροποιημένο φυσικό αέριο ή η χρήση βιοκαυσίμων. Είναι σημαντικό να προωθηθούν οι δοκιμές και η ανάπτυξη νέων μεθόδων μείωσης εκπομπών, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να περιοριστεί η στροφή από τις θαλάσσιες στις χερσαίες μεταφορές.

(35)

Οι μέθοδοι μείωσης των εκπομπών προσφέρουν δυνατότητες για σημαντικές μειώσεις εκπομπών. Η Επιτροπή θα πρέπει επομένως να προωθήσει τη δοκιμή και την ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών, μεταξύ άλλων εξετάζοντας τη θέσπιση ενός συγχρηματοδοτούμενου κοινού προγράμματος με τη βιομηχανία, βασισμένου στις αρχές παρόμοιων προγραμμάτων όπως το πρόγραμμα Clean Sky.

(36)

Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερομένους, θα πρέπει να αναπτύξει περαιτέρω μέτρα, τα οποία προσδιορίζονται στο έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, της 16ης Σεπτεμβρίου 2011, με τίτλο «Pollutant emission reduction from maritime transport and the sustainable waterborne transport toolbox» (Η μείωση των εκπομπών ρύπων από τις θαλάσσιες μεταφορές και τα μέσα για βιώσιμες πλωτές μεταφορές).

(37)

Σε περίπτωση διατάραξης της προσφοράς αργού πετρελαίου, προϊόντων πετρελαίου ή άλλων υδρογονανθράκων, η Επιτροπή ενδέχεται να επιτρέψει την εφαρμογή υψηλότερου ορίου στην επικράτεια ενός κράτους μέλους.

(38)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν τους κατάλληλους μηχανισμούς για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας. Θα πρέπει να υποβάλλονται στην Επιτροπή τακτικές εκθέσεις σχετικά με την περιεκτικότητα των υγρών καυσίμων σε θείο.

(39)

Η παρούσα οδηγία είναι σκόπιμο να περιλαμβάνει λεπτομερείς κατευθύνσεις όσον αφορά το περιεχόμενο και τη μορφή των εν λόγω εκθέσεων, ώστε να εξασφαλιστεί εναρμόνιση των υποβαλλόμενων στοιχείων.

(40)

Θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ, όσον αφορά την τροποποίηση των ισοδύναμων τιμών εκπομπών και των κριτηρίων για τη χρήση των μεθόδων μείωσης των εκπομπών οι οποίες καθορίζονται στα παραρτήματα I και ΙΙ της παρούσας οδηγίας, ούτως ώστε να προσαρμόζονται με βάση την επιστημονική και τεχνική πρόοδο με τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται απόλυτη συνέπεια προς τα αντίστοιχα μέσα του ΔΝΟ, καθώς και όσον αφορά την τροποποίηση του άρθρου 2 στοιχεία α) έως ε) και ιστ), του άρθρου 13 παράγραφος 2 στοιχείο β) σημείο i) και του άρθρου 13 παράγραφος 3 της παρούσας οδηγίας προκειμένου να προσαρμόζονται οι εν λόγω διατάξεις με βάση την επιστημονική και τεχνική πρόοδο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διεξάγει η Επιτροπή τις κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες, ακόμα και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων. Η Επιτροπή, όταν ετοιμάζει και συντάσσει κατ' εξουσιοδότηση πράξεις, θα πρέπει να εξασφαλίζει την ταυτόχρονη, έγκαιρη και κατάλληλη διαβίβαση των σχετικών εγγράφων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

(41)

Προκειμένου να εξασφαλισθούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10).

(42)

Είναι σκόπιμο η επιτροπή ασφάλειας στη ναυτιλία και πρόληψης της ρύπανσης από τα πλοία (COSS), η οποία έχει συσταθεί με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2099/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11), να επικουρεί την Επιτροπή σε θέματα έγκρισης μεθόδων μείωσης των εκπομπών που δεν υπάγονται στην οδηγία 96/98/ΕΚ του Συμβουλίου (12).

(43)

Η ύπαρξη αποτελεσματικών, αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων είναι σημαντική για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να περιλαμβάνουν στις κυρώσεις αυτές πρόστιμα υπολογιζόμενα με τρόπο που να εξασφαλίζει την αφαίρεση από τους υπευθύνους τουλάχιστον του οικονομικού οφέλους από την παράβασή τους και τη σταδιακή αύξηση των προστίμων αυτών σε περιπτώσεις υποτροπής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να κοινοποιούν τις σχετικές με τα πρόστιμα διατάξεις στην Επιτροπή.

(44)

Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να θίγει τις υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά στις προθεσμίες μεταφοράς στο εσωτερικό δίκαιο των οδηγιών που εμφαίνονται στο παράρτημα III μέρος Β,

α)

τα καύσιμα που προορίζονται για έρευνα και δοκιμές·

β)

τα καύσιμα που προορίζονται να υποστούν επεξεργασία πριν από την τελική καύση·

γ)

τα καύσιμα που προορίζονται να υποστούν επεξεργασία στη βιομηχανία διύλισης·

δ)

τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται και διατίθενται στην αγορά στις εξόχως απόκεντρες περιοχές της Ένωσης, εφόσον τα κράτη μέλη μπορούν να εξασφαλίσουν ότι στις περιοχές αυτές:

ε)

τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται από πολεμικά πλοία και άλλα σκάφη που εκτελούν στρατιωτική υπηρεσία. Ωστόσο, με τη θέσπιση κατάλληλων μέτρων τα οποία δεν δυσχεραίνουν την επιχειρησιακή δραστηριότητα ή ικανότητα των εν λόγω πλοίων, τα κράτη μέλη επιδιώκουν να διασφαλίζουν ότι τα πλοία αυτά λειτουργούν κατά τρόπο συμβιβαζόμενο με την παρούσα οδηγία, εφόσον αυτό είναι εύλογο και πρακτικά εφικτό·

στ)

οιαδήποτε χρήση καυσίμων σε σκάφος που είναι αναγκαία ειδικά για την ασφάλεια του πλοίου ή για τη διάσωση ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα·

ζ)

οιαδήποτε χρήση καυσίμων σε πλοίο που καθίσταται αναγκαία λόγω βλάβης του σκάφους ή του εξοπλισμού του, υπό τον όρο ότι, μετά την εμφάνιση της βλάβης, έχουν ληφθεί όλα τα εύλογα μέτρα για την πρόληψη ή την ελαχιστοποίηση των υπερβολικών εκπομπών και ότι λαμβάνονται, το ταχύτερο δυνατό, μέτρα για την αποκατάσταση της βλάβης. Τούτο δεν εφαρμόζεται εάν ο πλοιοκτήτης ή ο πλοίαρχος προκάλεσαν τη βλάβη εκ προθέσεως ή εξ αμελείας·

η)

με την επιφύλαξη του άρθρου 5, τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται σε πλοία τα οποία εφαρμόζουν μεθόδους μείωσης των εκπομπών σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 10.

i)

κάθε υγρό καύσιμο παράγωγο του πετρελαίου, εξαιρουμένων των καυσίμων πλοίων, το οποίο υπάγεται σε κωδικό ΣΟ από 2710 19 51 έως 2710 19 68, 2710 20 31, 2710 20 35 ή 2710 20 39, ή

ii)

κάθε υγρό καύσιμο παράγωγο του πετρελαίου [εκτός από το πετρέλαιο εσωτερικής καύσης που ορίζεται στο στοιχείο β) και εκτός από καύσιμα πλοίων όπως ορίζονται στα στοιχεία γ), δ) και ε), το οποίο, λόγω των ορίων απόσταξής του, υπάγεται στην κατηγορία των βαρέων ελαίων που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμα και του οποίου λιγότερο από 65 % κατ' όγκο (περιλαμβανομένων των απωλειών] αποστάζει σε θερμοκρασία 250 °C, με τη μέθοδο ASTM D86. Εάν η απόσταξη δεν μπορεί να προσδιοριστεί με τη μέθοδο ΑSΤΜ D86, το πετρελαϊκό προϊόν ομοίως κατατάσσεται στην κατηγορία του βαρέος μαζούτ·

i)

κάθε υγρό καύσιμο παράγωγο του πετρελαίου, εξαιρουμένων των καυσίμων πλοίων, το οποίο υπάγεται στον κωδικό ΣΟ 2710 19 25, 2710 19 29, 2710 19 47, 2710 19 48, 2710 20 17 ή 2710 20 19, ή

ii)

κάθε υγρό καύσιμο παράγωγο του πετρελαίου, εξαιρουμένων των καυσίμων πλοίων, του οποίου λιγότερο από το 65 % κατ' όγκο (συμπεριλαμβανομένων των απωλειών) αποστάζει σε θερμοκρασία 250 °C και του οποίου τουλάχιστον 85 % κατ' όγκο (συμπεριλαμβανομένων των απωλειών) αποστάζει σε θερμοκρασία 350 °C με τη μέθοδο ASTM D86.

i)

τον πλοίαρχο και τα μέλη του πληρώματος ή άλλα άτομα που απασχολούνται ή έχουν προσληφθεί υπό οποιαδήποτε ιδιότητα στο πλοίο για τις ανάγκες του εν λόγω πλοίου, και

ii)

παιδιά κάτω του ενός έτους·

i)

σύμφωνα με δημοσιευμένο πρόγραμμα δρομολογίων, είτε

ii)

όταν οι διαπλεύσεις είναι τόσο τακτικές ή συχνές που να συνιστούν αναγνωρίσιμο πρόγραμμα·

α)

σε μονάδες καύσης οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2001/80/ΕΚ, υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 4 παράγραφος 1 ή 2 ή του άρθρου 4 παράγραφος 3 στοιχείο α) της εν λόγω οδηγίας και τηρούν τις οριακές τιμές εκπομπών διοξειδίου του θείου που καθορίζονται για τις εγκαταστάσεις αυτές στην ίδια οδηγία·

β)

σε μονάδες καύσης οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2001/80/ΕΚ και υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 4 παράγραφος 3 στοιχείο β) και του άρθρου 4 παράγραφος 6 της εν λόγω οδηγίας, εφόσον ο μηνιαίος μέσος όρος των οικείων εκπομπών διοξειδίου του θείου δεν υπερβαίνει τα 1 700 mg/Nm3, με κατ' όγκο περιεκτικότητα των καυσαερίων σε οξυγόνο 3 % επί ξηρού·

γ)

σε μονάδες καύσης οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των στοιχείων α) και β), εφόσον ο μηνιαίος μέσος όρος των οικείων εκπομπών διοξειδίου του θείου δεν υπερβαίνει τα 1 700 mg/Nm3, με κατ' όγκο περιεκτικότητα των καυσαερίων σε οξυγόνο 3 % επί ξηρού·

δ)

για καύση σε διυλιστήρια, εφόσον ο μηνιαίος μέσος όρος των εκπομπών διοξειδίου του θείου όλων των μονάδων καύσης που περιλαμβάνει το διυλιστήριο, εξαιρουμένων εκείνων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των στοιχείων α) και β), των αεριοστροβίλων και των αεριοκίνητων μηχανών, δεν υπερβαίνει τα 1 700 mg/Nm3, με κατ' όγκο περιεκτικότητα των καυσαερίων σε οξυγόνο 3 % επί ξηρού, ανεξαρτήτως του τύπου του χρησιμοποιούμενου καυσίμου ή συνδυασμού καυσίμων.

α)

σε μονάδες καύσης οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κεφαλαίου ΙΙΙ της οδηγίας 2010/75/ΕΕ και τηρούν τις οριακές τιμές εκπομπών διοξειδίου του θείου που καθορίζονται για τις εγκαταστάσεις αυτές στο παράρτημα V της εν λόγω οδηγίας ή, στις περιπτώσεις που, σύμφωνα με την ίδια οδηγία, δεν έχουν εφαρμογή οι οριακές αυτές τιμές εκπομπών, εφόσον ο μηνιαίος μέσος όρος των οικείων εκπομπών διοξειδίου του θείου δεν υπερβαίνει τα 1 700 mg/Nm3, με κατ' όγκο περιεκτικότητα των καυσαερίων σε οξυγόνο 3 % επί ξηρού·

β)

σε μονάδες καύσης οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του στοιχείου α), εφόσον ο μηνιαίος μέσος όρος των οικείων εκπομπών διοξειδίου του θείου δεν υπερβαίνει τα 1 700 mg/Nm3, με κατ' όγκο περιεκτικότητα των καυσαερίων σε οξυγόνο 3 % επί ξηρού·

γ)

για καύση σε διυλιστήρια, εφόσον ο μηνιαίος μέσος όρος των εκπομπών διοξειδίου του θείου όλων των μονάδων καύσης που περιλαμβάνει το διυλιστήριο, εξαιρουμένων εκείνων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του στοιχείου α), των αεριοστροβίλων και των αεριοκίνητων μηχανών, δεν υπερβαίνει τα 1 700 mg/Nm3, με κατ' όγκο περιεκτικότητα των καυσαερίων σε οξυγόνο 3 % επί ξηρού, ανεξαρτήτως του τύπου του χρησιμοποιούμενου καυσίμου ή συνδυασμού καυσίμων.

α)

3,50 % από την 18η Ιουνίου 2014·

β)

0,50 % από την 1η Ιανουαρίου 2020.

α)

1,00 % έως τις 31 Δεκεμβρίου 2014·

β)

0,10 % από την 1η Ιανουαρίου 2015.

—

τα σκάφη που φέρουν τη σημαία τους, και

—

στην περίπτωση κρατών μελών που συνορεύουν με περιοχές ελέγχου των εκπομπών SOx, τα σκάφη κάθε σημαίας ενόσω βρίσκονται στους λιμένες τους.

α)

να παρουσιάσει μητρώο των ενεργειών που αναλήφθησαν στην προσπάθεια για επίτευξη συμμόρφωσης· και

β)

να παρέχει στοιχεία ότι προσπάθησε να αγοράσει καύσιμα πλοίου που συμμορφώνονται με την παρούσα οδηγία, ακολουθώντας το σχέδιο πλου του και, αν δεν υπήρχαν διαθέσιμα καύσιμα εκεί όπου είχε σχεδιασθεί, ότι έγιναν προσπάθειες να εντοπιστούν εναλλακτικές πηγές για αυτά τα καύσιμα και ότι, παρά τις βέλτιστες προσπάθειες να ληφθούν καύσιμα πλοίων που συμμορφώνονται με την παρούσα οδηγία, δεν υπήρχαν διαθέσιμα για αγορά παρόμοια καύσιμα πλοίων.

α)

διατηρούν μητρώο τοπικών προμηθευτών καυσίμων πλοίων, το οποίο δημοσιοποιείται·

β)

εξασφαλίζουν ότι η περιεκτικότητα σε θείο όλων των καυσίμων πλοίων που πωλούνται στην επικράτειά τους βεβαιώνεται από τον προμηθευτή σε δελτίο παράδοσης καυσίμων, το οποίο συνοδεύεται από σφραγισμένο δείγμα που φέρει την υπογραφή του αντιπροσώπου του παραλαμβάνοντος πλοίου·

γ)

λαμβάνουν μέτρα κατά των προμηθευτών καυσίμων πλοίων για τους οποίους διαπιστώνεται ότι παραδίδουν καύσιμα τα οποία δεν συμμορφώνονται με όσα δηλώνονται στο δελτίο παράδοσης καυσίμων·

δ)

εξασφαλίζουν τη λήψη διορθωτικών μέτρων ώστε τα καύσιμα πλοίων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές να συμμορφώνονται με αυτές.

α)

όταν, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα προγράμματα δρομολογίων, τα πλοία αναμένεται να παραμείνουν ελλιμενισμένα για διάστημα μικρότερο από δύο ώρες·

β)

στα πλοία που, κατά τη διάρκεια του ελλιμενισμού τους, διακόπτουν τη λειτουργία όλων των μηχανών και τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια από την ξηρά.

α)

ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων κατ' εξουσιοδότηση, σύμφωνα με το άρθρο 16, για την τροποποίηση των παραρτημάτων I και ΙΙ·

β)

η Επιτροπή εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό των λεπτομερών απαιτήσεων παρακολούθησης των εκπομπών, όπου είναι σκόπιμο. Οι εκτελεστικές αυτές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης στην οποία παραπέμπει το άρθρο 17 παράγραφος 2.

α)

των κατευθυντήριων γραμμών του ΔΝΟ·

β)

των αποτελεσμάτων τυχόν δοκιμών που έχουν διεξαχθεί δυνάμει του άρθρου 10·

γ)

των αποτελεσμάτων στο περιβάλλον, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι εφικτές μειώσεις των εκπομπών, και των επιπτώσεων στα οικοσυστήματα περίκλειστων λιμένων, αγκυροβολίων και εκβολών ποταμών· και

δ)

της δυνατότητας παρακολούθησης και εξακρίβωσης.

α)

η Επιτροπή και κάθε ενδιαφερόμενο κράτος λιμένα ειδοποιούνται εγγράφως, τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την έναρξη των δοκιμών·

β)

η διάρκεια ισχύος των αδειών για τις δοκιμές δεν υπερβαίνει τους 18 μήνες·

γ)

όλα τα πλοία που συμμετέχουν στις δοκιμές είναι εφοδιασμένα με απαραβίαστο εξοπλισμό για τη συνεχή παρακολούθηση των εκπομπών αερίων από την καπνοδόχο, τον οποίο χρησιμοποιούν σε όλη τη διάρκεια των δοκιμών·

δ)

όλα τα πλοία που συμμετέχουν στις δοκιμές επιτυγχάνουν μειώσεις των εκπομπών τουλάχιστον ισοδύναμες με εκείνες που θα μπορούσαν να επιτευχθούν μέσω των ορίων περιεκτικότητας των καυσίμων σε θείο τα οποία καθορίζονται στην παρούσα οδηγία·

ε)

εφαρμόζονται κατάλληλα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων, για όλα τα απόβλητα που προκύπτουν από τις μεθόδους μείωσης των εκπομπών σε όλη τη διάρκεια των δοκιμών·

στ)

διενεργείται εκτίμηση των επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον, ιδίως στα οικοσυστήματα περίκλειστων λιμένων, αγκυροβολίων και εκβολών ποταμών σε όλη τη διάρκεια των δοκιμών· και

ζ)

παρέχονται στην Επιτροπή και δημοσιεύονται πλήρη αποτελέσματα εντός έξι μηνών από το τέλος των δοκιμών.

α)

επιθεώρηση των ημερολογίων των πλοίων και των δελτίων παράδοσης των αποθηκών καυσίμων· και

β)

όταν είναι σκόπιμο, τα ακόλουθα μέτρα δειγματοληψίας και ανάλυσης:

α)

τη συχνότητα δειγματοληψίας,

β)

τις μεθόδους δειγματοληψίας,

γ)

τον ορισμό του αντιπροσωπευτικού δείγματος του εξεταζόμενου καυσίμου.

21.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 132/79

(1)

Στις 14 Σεπτεμβρίου 2012 το Συμβούλιο εξουσιοδότησε την Επιτροπή να αρχίσει διαπραγματεύσεις, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της και της Δημοκρατίας της Κροατίας, για τη σύναψη πρωτοκόλλου τροποποίησης της ευρωμεσογειακής συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, αφενός, και του Χασεμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας, αφετέρου (1), ώστε να ληφθεί υπόψη η προσχώρηση της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση («το πρωτόκολλο»).

(2)

Οι εν λόγω διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν επιτυχώς στις 24 Απριλίου 2014.

(3)

Το πρωτόκολλο θα πρέπει να υπογραφεί εξ ονόματος της Ένωσης και των κρατών μελών της, με την επιφύλαξη μεταγενέστερης σύναψής του.

(4)

Το πρωτόκολλο θα πρέπει να εφαρμοστεί προσωρινά.

21.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 132/81

21.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 132/85

(1)

Ο κανονισμός (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1150/2000 του Συμβουλίου (3) αναδιατυπώθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου (4). Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 τίθεται σε ισχύ την ημέρα της έναρξης ισχύος της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ του Συμβουλίου (5). Η εν λόγω απόφαση δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ.

(2)

Προκειμένου να δοθεί επαρκής χρόνος στην Επιτροπή (Eurostat) για την αξιολόγηση των σχετικών στοιχείων του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) και προκειμένου να δοθεί επαρκής χρόνος στην επιτροπή για το ΑΕΕ ώστε αυτή να σχηματίσει γνώμη σχετικά με τα στοιχεία του ΑΕΕ, τυχόν τροποποιήσεις στο ΑΕΕ συγκεκριμένου οικονομικού έτους θα πρέπει να μπορούν να γίνουν μέχρι τις 30 Νοεμβρίου του τέταρτου έτους μετά από το εν λόγω οικονομικό έτος. Κατά συνέπεια, η προθεσμία για τη φύλαξη των δικαιολογητικών που σχετίζονται με τους ίδιους πόρους οι οποίοι βασίζονται στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) και το ΑΕΕ θα πρέπει επίσης να παραταθεί από τις 30 Σεπτεμβρίου στις 30 Νοεμβρίου του τέταρτου έτους που ακολουθεί το οικονομικό έτος στο οποίο αναφέρονται.

(3)

Ο παρών κανονισμός πρέπει να αντανακλά την υπάρχουσα πρακτική, σύμφωνα με την οποία οι λογαριασμοί ιδίων πόρων της Επιτροπής που αναφέρονται στο άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 («Λογαριασμοί ιδίων πόρων της Επιτροπής») τηρούνται στα Δημόσια Ταμεία των κρατών μελών ή στις οικείες εθνικές κεντρικές τράπεζες. Η έννοια του Δημόσιου Ταμείου θα πρέπει να καλύπτει επίσης και άλλες δημόσιες οντότητες που ασκούν αντίστοιχες λειτουργίες.

(4)

Οι λογαριασμοί ιδίων πόρων της Επιτροπής θα πρέπει να τηρούνται χωρίς επιβολή τελών και τόκων. Η επιβολή τελών ή αρνητικών τόκων θα μπορούσε να μειώσει τον προϋπολογισμό της Ένωσης και να οδηγήσει σε άνιση μεταχείριση των κρατών μελών. Ως εκ τούτου, όταν είναι εφαρμοστέος αρνητικός τόκος σε λογαριασμούς ιδίων πόρων της Επιτροπής, τα σχετικά κράτη μέλη θα πρέπει να πιστώνουν ποσό ίσο με το ποσό του αρνητικού τόκου. Δεδομένου ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν έχουν τη δυνατότητα να αποφύγουν τη δημοσιονομική επίπτωση της υποχρέωσης να πιστώνουν τα εν λόγω ποσά του αρνητικού τόκου στους λογαριασμούς ιδίων πόρων της Επιτροπής, ενδείκνυται να θέτει η Επιτροπή ως στόχο, όταν καλύπτει τις ταμειακές ανάγκες της, τη μείωση της εν λόγω επίπτωσης πραγματοποιώντας κατά προτεραιότητα αναλήψεις από τα ποσά που εγγράφονται σε πίστωση των σχετικών λογαριασμών.

(5)

Οι λογαριασμοί ιδίων πόρων της Επιτροπής θα πρέπει να χρεώνονται μόνον κατόπιν εντολής της Επιτροπής. Αυτό θα πρέπει να ισχύει με την επιφύλαξη της επιβολής αρνητικού τόκου.

(6)

Για λόγους σαφήνειας και εξορθολογισμού, το άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 θα πρέπει να διαιρεθεί σε περισσότερα άρθρα.

(7)

Η Επιτροπή θα πρέπει να διαθέτει ανά πάσα στιγμή επαρκή ταμειακά αποθέματα για τη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις για πληρωμές που απορρέουν από την εκτέλεση του προϋπολογισμού, οι οποίες είναι συγκεντρωμένες ιδίως στους πρώτους μήνες του έτους. Η Επιτροπή έχει ήδη τη δυνατότητα να καλεί τα κράτη μέλη να επισπεύσουν την πληρωμή έως και δύο πρόσθετων δωδεκατημορίων για τις ειδικές ανάγκες που αφορούν την πληρωμή των δαπανών του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6). Προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω ο κίνδυνος καθυστερήσεων πληρωμών λόγω προσωρινών ελλείψεων ταμειακών πόρων, θα πρέπει να δοθεί στην Επιτροπή η δυνατότητα να καλεί τα κράτη μέλη να επισπεύσουν την πληρωμή πρόσθετου ποσού που δεν θα υπερβαίνει το ήμισυ του δωδεκατημορίου, για τις ειδικές ανάγκες που αφορούν την πληρωμή των δαπανών των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7), στον βαθμό που δικαιολογείται από ταμειακές ανάγκες. Εντούτοις, προκειμένου να αποφευχθεί η υπέρμετρη πίεση στα εθνικά δημόσια ταμεία, το συνολικό ποσό του οποίου η πληρωμή μπορεί να επισπευσθεί για τον ίδιο μήνα θα πρέπει να μην υπερβαίνει τα δύο πρόσθετα δωδεκατημόρια. Επιπλέον, λόγω των ειδικών απαιτήσεων πληρωμών που ισχύουν για το ΕΓΤΕ, η εφαρμογή του ανωτέρω δεν γίνεται εις βάρος του ΕΓΤΕ.

(8)

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1150/2000, η Επιτροπή θα υπολογίζει το υπόλοιπο για τις προσαρμογές των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ και θα ενημερώνει εγκαίρως τα κράτη μέλη, προκειμένου να εγγράψουν τις προσαρμογές αυτές στον λογαριασμό ιδίων πόρων της Επιτροπής κατά την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Δεκεμβρίου. Τα ποσά των προσαρμογών που έπρεπε να διατεθούν την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Δεκεμβρίου 2014 ήταν πρωτοφανή. Για να αποφευχθούν οι αδικαιολόγητα επαχθείς δημοσιονομικοί περιορισμοί στα κράτη μέλη λίγο πριν από το τέλος του έτους, ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1377/2014 του Συμβουλίου (8) τροποποίησε τον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1150/2000, ώστε να επιτρέψει στα κράτη μέλη να αναβάλλουν, υπό ορισμένες εξαιρετικές περιστάσεις, την εγγραφή των προσαρμογών αυτών στον λογαριασμό ιδίων πόρων της Επιτροπής.

(9)

Ο ούτως τροποποιημένος κανονισμός (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1150/2000 θα παύσει να ισχύει μόλις τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014. Εντούτοις, αυτό δεν θα πρέπει να θίξει την εγκυρότητα των αναβολών που αφορούν την εγγραφή προσαρμογών που έχει ήδη ζητηθεί επισήμως βάσει του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1377/2014, για όσο χρόνο ισχύει ακόμη ο τελευταίος αυτός κανονισμός.

(10)

Για λόγους απλούστευσης και προκειμένου να περιοριστεί η δημοσιονομική πίεση για τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, ιδίως προς το τέλος του έτους, θα πρέπει να εξορθολογιστεί η διαδικασία για την προσαρμογή των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ. Θα πρέπει να μεσολαβεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μεταξύ της επίσημης γνωστοποίησης των απαιτούμενων προσαρμογών στα κράτη μέλη και της εγγραφής τους στον λογαριασμό ιδίων πόρων της Επιτροπής. Η εν λόγω γνωστοποίηση και η εγγραφή θα πρέπει να πραγματοποιούνται το ίδιο έτος, και το εν λόγω έτος θα είναι επίσης σημαντικό για την καταγραφή της επίπτωσης στους κρατικούς λογαριασμούς και για τους σκοπούς του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Θα πρέπει να υπάρχει άμεση ανακατανομή του συνολικού ποσού των προσαρμογών μεταξύ των κρατών μελών σύμφωνα με τα αντίστοιχα μερίδιά τους, όσον αφορά τους ιδίους πόρους που βασίζονται στο ΑΕΕ. Αυτό θα εξαλείψει την ανάγκη για την παρέκκλιση που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1377/2014.

(11)

Για την επίτευξη των στόχων της Ένωσης, η διαδικασία για τον υπολογισμό του τόκου θα πρέπει να διασφαλίζει, ιδίως, την έγκαιρη και στο ακέραιο απόδοση των ιδίων πόρων.

(12)

Προκειμένου να βελτιωθεί η ασφάλεια δικαίου και η σαφήνεια, θα πρέπει να ορίζονται περιπτώσεις στις οποίες οφείλεται τόκος υπερημερίας όσον αφορά τους ιδίους πόρους που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΠ. Δεδομένων των ειδικών χαρακτηριστικών των εν λόγω ιδίων πόρων, οι οποίοι έχουν κύκλο επαλήθευσης που επιτρέπει διορθώσεις και προσαρμογές αντίστοιχα εντός περιόδου τεσσάρων ετών, τυχόν αλλαγές των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και στο ΑΕΕ οι οποίες προκύπτουν από τις εν λόγω διορθώσεις ή προσαρμογές δεν θα πρέπει να οδηγούν στον αναδρομικό υπολογισμό τόκου. Ο τόκος όσον αφορά τους εν λόγω πόρους θα πρέπει επομένως να καταβάλλεται μόνο σε καθυστερήσεις στην εγγραφή ποσών που αφορούν μηνιαία δωδεκατημόρια και ποσών που προκύπτουν από τον ετήσιο υπολογισμό των προσαρμογών για προηγούμενα οικονομικά έτη. Επιπλέον, προκειμένου να διατηρηθεί το κίνητρο για διορθωτικές ενέργειες, θα πρέπει επίσης να καταβάλλεται τόκος σε περίπτωση υπερημερίας στην εγγραφή ποσών που προκύπτουν από συγκεκριμένες διορθώσεις των καταστάσεων ΦΠΑ την οριζόμενη ημερομηνία σύμφωνα με μέτρα που έχουν ληφθεί από την Επιτροπή βάσει του άρθρου 9 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΟΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1553/89 του Συμβουλίου (9). Περαιτέρω, όταν κράτος μέλος δεν παρέχει, εντός της ρητής προθεσμίας που έχει ορίσει η Επιτροπή, τις διορθώσεις των στοιχείων του ΑΕΕ που είναι αναγκαίες για την αντιμετώπιση σημείων που έχουν γνωστοποιηθεί από την Επιτροπή ή από κράτος μέλος, θα πρέπει επίσης να επιβάλλεται τόκος και σε οποιαδήποτε αύξηση των ιδίων πόρων προκύπτει από προσαρμογή η οποία πραγματοποιήθηκε λόγω της αντιμετώπισης του γνωστοποιηθέντος σημείου. Ο τόκος αυτός θα πρέπει να επιβάλλεται από το χρονικό σημείο κατά το οποίο θα έπρεπε να είχε εγγραφεί το ποσό της προσαρμογής, δηλαδή την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Ιουνίου του έτους που ακολουθεί το έτος κατά το οποίο εξέπνευσε η ρητή προθεσμία, μέχρι το χρονικό σημείο κατά το οποίο ενεγράφη στον λογαριασμό το ποσό της προσαρμογής. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες και την υπάρχουσα πρακτική, οποιαδήποτε καθυστέρηση στην εγγραφή, σε ό,τι αφορά τους παραδοσιακούς ίδιους πόρους, θα πρέπει να οδηγεί σε υπολογισμό τόκου.

(13)

Το σύστημα επιτοκίου που ορίζεται στο άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 περιλαμβάνει σταθερή αύξηση του βασικού επιτοκίου κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και προοδευτική αύξηση κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε μήνα καθυστέρησης, ενώ το αυξημένο επιτόκιο εφαρμόζεται σε όλη την περίοδο υπερημερίας. Το εν λόγω σύστημα επιτοκίου έχει συμβάλει καίρια στη διασφάλιση της έγκαιρης και στο ακέραιο απόδοσης των ιδίων πόρων και, συνεπώς, τα κύρια στοιχεία του θα πρέπει να διατηρηθούν.

(14)

Εντούτοις, οι ισχύοντες κανόνες που προβλέπουν ολοένα αυξανόμενο επιτόκιο οδήγησαν στην πληρωμή εξαιρετικά υψηλών επιτοκίων σε εξαιρετικές περιπτώσεις, οι οποίες αφορούσαν πολυετείς καθυστερήσεις. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αναλογικότητα του συστήματος, με παράλληλη διατήρηση του αποτρεπτικού αποτελέσματος, η σωρευτική αύξηση του εν λόγω βασικού επιτοκίου θα πρέπει να περιορίζεται στις 16 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως κατ' ανώτατο όριο.

(15)

Από την άλλη πλευρά, η υπάρχουσα σταθερή αύξηση του βασικού επιτοκίου κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες,, ειδικότερα για σύντομα χρονικά διαστήματα καθυστέρησης, μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία αντικινήτρου για την έγκαιρη απόδοση των ιδίων πόρων, σε περιστάσεις όπου το κόστος αναχρηματοδότησης στην αγορά χρήματος είναι υψηλότερο από τον καταβλητέο τόκο. Προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η ομαλή λειτουργία του συστήματος, η σταθερή αύξηση στο βασικό ποσοστό θα πρέπει να αυξηθεί στις 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και το επιτόκιο που προκύπτει, το οποίο επιβάλλεται, δεν θα πρέπει να είναι χαμηλότερο από το ποσοστό αυτό, ακόμη και όταν το εφαρμοστέο βασικό επιτόκιο είναι αρνητικό. Αυτό θα πρέπει ιδίως να εμποδίζει τις καθυστερήσεις στην απόδοση των μηνιαίων δωδεκατημορίων των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ, που αποτελούν σήμερα πάνω από το 80 % των εσόδων του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(16)

Προκειμένου να προωθηθεί η αποτελεσματική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και να ληφθούν υπόψη οι νεοεισαχθείσες διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10), θα πρέπει να μπορούν τα κράτη μέλη να απαλλάσσονται από την υποχρέωση να αποδίδουν στον προϋπολογισμό της Ένωσης τα ποσά των παραδοσιακών ιδίων πόρων που αποδεικνύεται ότι δεν μπορούν να ανακτηθούν λόγω αναβολής της εγγραφής στους λογαριασμούς ή αναβολής της γνωστοποίησης των τελωνειακών οφειλών, ώστε να μην τίθενται σε κίνδυνο οι ποινικές έρευνες που αφορούν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Η Επιτροπή θα πρέπει να γνωστοποιεί στα κράτη μέλη με τη μικρότερη δυνατή καθυστέρηση τα κριτήρια τα οποία θα διέπουν την αξιολόγηση των περιπτώσεων που αφορούν αυτή τη δυνατότητα και, όταν κρίνεται απαραίτητο, να τα επικαιροποιεί.

(17)

Το κατώτατο όριο για την αναφορά περιπτώσεων οι οποίες αφορούν παραδοσιακούς ιδίους πόρους που δηλώνονται ή χαρακτηρίζονται μη ανακτήσιμοι θα πρέπει να αυξηθεί, προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τα κράτη μέλη και την Επιτροπή.

(18)

Θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι η δυνατότητα της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014, να προβαίνει σε αναλήψεις πέραν του συνόλου των διαθεσίμων για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις της Ένωσης και αποκλειστικά στην περίπτωση αδυναμίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του λήπτη δανείου που έχει συναφθεί ή έχει τύχει εγγύησης βάσει των κανονισμών και των αποφάσεων του Συμβουλίου, καλύπτει επίσης και τους κανονισμούς και τις αποφάσεις που, κατόπιν της Συνθήκης της Λισαβόνας, δεν εγκρίνονται μόνο από το Συμβούλιο, αλλά από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δυνάμει της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(19)

Εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις, η Επιτροπή θα πρέπει να γνωστοποιεί στα κράτη μέλη, ή στις οικείες εθνικές κεντρικές τράπεζες, τις εντολές της για πράξεις σχετικές με ταμειακές κινήσεις οι οποίες έχουν επίπτωση στους λογαριασμούς που έχουν ανοιχθεί για τους σκοπούς που αφορούν τους ιδίους πόρους, τουλάχιστον μία ημέρα πριν από την εκτέλεση των εν λόγω εντολών.

(20)

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014.

(21)

Για λόγους συνέπειας, ο κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ την ίδια ημέρα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014. Η κατά τον παρόντα κανονισμό τροποποίηση του άρθρου 18 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 θα πρέπει να ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2014, ώστε να διαφυλαχθεί η συνεχής εφαρμογή της παρέκκλισης που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1377/2014, μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού. H κατά τον παρόντα κανονισμό τροποποίηση του άρθρου 12 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 θα πρέπει να εφαρμόζεται εφόσον η ημερομηνία λήξης του ιδίου πόρου είναι μεταγενέστερη της ημερομηνίας έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού. Ωστόσο, για λόγους αναλογικότητας, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να επωφελούνται από τον περιορισμό της συνολικής αύξησης των επιτοκίων, καθώς και από τον περιορισμό της πληρωμής τόκου για τους ιδίους πόρους που βασίζονται στον ΦΠΑ, μόνον σε ό,τι αφορά τις καθυστερήσεις που ορίζονται στο τροποποιημένο άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΕ,Ευρατόμ) αριθ. 609/2014, όπως τροποποιείται από τον παρόντα κανονισμό, για ιδίους πόρους που οφείλονταν πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού, όταν οι εν λόγω ίδιοι πόροι κατέστησαν γνωστοί μετά την εν λόγω ημερομηνία,

1)

Στο άρθρο 3, το δεύτερο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Τα δικαιολογητικά που αφορούν τις διαδικασίες και τις στατιστικές βάσεις που αναφέρονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1287/2003 φυλάσσονται από τα κράτη μέλη έως τις 30 Νοεμβρίου του τέταρτου έτους που ακολουθεί το συγκεκριμένο οικονομικό έτος. Τα δικαιολογητικά της βάσης των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ φυλάσσονται για το ίδιο διάστημα.».

2)

Το άρθρο 6 τροποποιείται ως εξής:

3)

Το άρθρο 9 τροποποιείται ως εξής:

4)

Το άρθρο 10 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 10

Απόδοση των παραδοσιακών ιδίων πόρων

1.   Αφού αφαιρεθούν τα έξοδα είσπραξης σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 3 και το άρθρο 10 παράγραφος 3 της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ, η εγγραφή των παραδοσιακών ιδίων πόρων που αναφέρονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο α) της απόφασης αυτής διενεργείται το αργότερο την πρώτη εργάσιμη ημέρα μετά τη δεκάτη ενάτη ημέρα του δεύτερου μήνα που ακολουθεί τον μήνα κατά τη διάρκεια του οποίου βεβαιώθηκε η απαίτηση βάσει του άρθρου 2 του παρόντος κανονισμού.

Πάντως, για τις απαιτήσεις που βάσει του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 3 του άρθρου 6 καταχωρούνται σε χωριστά λογιστικά βιβλία, η εγγραφή πρέπει να γίνει το αργότερο την πρώτη εργάσιμη ημέρα μετά τη δεκάτη ενάτη ημέρα του δευτέρου μήνα που ακολουθεί τον μήνα της είσπραξης των απαιτήσεων.

2.   Αν παραστεί ανάγκη, τα κράτη μέλη είναι δυνατόν να κληθούν από την Επιτροπή να επισπεύσουν κατά έναν μήνα την εγγραφή των πόρων, εκτός του ιδίου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ και του ιδίου πόρου που βασίζεται στο ΑΕΕ, βάσει των πληροφοριών που διαθέτουν στις δεκαπέντε του ίδιου μήνα.

Η προσαρμογή κάθε προκαταβολικής εγγραφής διενεργείται τον επόμενο μήνα, κατά την εγγραφή που αναφέρεται στην παράγραφο 1. Συνίσταται στην αρνητική εγγραφή ποσού ίσου με εκείνο που κατέστη αντικείμενο της προκαταβολικής εγγραφής.

Άρθρο 10α

Απόδοση των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ

1.   Η εγγραφή του ίδιου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ και του ίδιου πόρου που βασίζεται στο ΑΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων σε αυτούς τους πόρους από τη διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών που παρέχεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και από την ακαθάριστη μείωση που παρέχεται στη Δανία, στις Κάτω Χώρες, στην Αυστρία και στη Σουηδία, διενεργείται κατά την πρώτη εργάσιμη ημέρα κάθε μηνός, και τούτο ανά δωδεκατημόριο των ποσών που προκύπτουν από τον προϋπολογισμό για τον σκοπό αυτό, μετά τη μετατροπή τους σε εθνικά νομίσματα με την ισοτιμία της τελευταίας ημέρας συναλλαγών του ημερολογιακού έτους που προηγείται του οικονομικού έτους, όπως δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σειρά C.

2.   Για τις ειδικές ανάγκες που αφορούν την πληρωμή των δαπανών του ΕΓΤΕ, βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*), και σε συνάρτηση με την ταμειακή κατάσταση της Κοινότητας, τα κράτη μέλη είναι δυνατόν να κληθούν από την Επιτροπή να επισπεύσουν κατά διάστημα έως και δύο μηνών, εντός του πρώτου τριμήνου του οικονομικού έτους, την εγγραφή ενός δωδεκατημορίου ή ενός κλάσματος δωδεκατημορίου των ποσών που προβλέπονται στον προϋπολογισμό στα πλαίσια του ίδιου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ και του ίδιου πόρου που βασίζεται στο ΑΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων σε αυτούς τους πόρους από τη διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών που παρέχεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και από την ακαθάριστη μείωση που παρέχεται στη Δανία, στις Κάτω Χώρες, στην Αυστρία και στη Σουηδία.

Με την επιφύλαξη του τρίτου εδαφίου, για τις ειδικές ανάγκες που αφορούν την πληρωμή των δαπανών των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (**), και σε συνάρτηση με την ταμειακή κατάσταση της Κοινότητας, τα κράτη μέλη είναι δυνατόν να κληθούν από την Επιτροπή να επισπεύσουν, εντός του πρώτου εξαμήνου του οικονομικού έτους, την εγγραφή πρόσθετου ποσού που δεν θα υπερβαίνει το ήμισυ του δωδεκατημορίου των ποσών που προβλέπονται στον προϋπολογισμό στα πλαίσια του ίδιου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ και του ίδιου πόρου που βασίζεται στο ΑΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων σε αυτούς τους πόρους από τη διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών που παρέχεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και από την ακαθάριστη μείωση που παρέχεται στη Δανία, στις Κάτω Χώρες, στην Αυστρία και στη Σουηδία.

Το συνολικό ποσό του οποίου την επίσπευση δύναται να ζητήσει η Επιτροπή από τα κράτη μέλη εντός του ίδιου μήνα δυνάμει του πρώτου και του δεύτερου εδαφίου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβεί τα δύο επιπλέον δωδεκατημόρια.

Μετά την παρέλευση του πρώτου εξαμήνου, η αιτούμενη μηνιαία εγγραφή δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα δωδεκατημόριο των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ, πάντοτε εντός των ορίων των ποσών που έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό για τον σκοπό αυτό.

Η Επιτροπή ενημερώνει εκ των προτέρων τα κράτη μέλη, το αργότερο δύο εβδομάδες πριν από εγγραφή που ζητείται δυνάμει του πρώτου και του δεύτερου εδαφίου.

Η Επιτροπή κοινοποιεί εγκαίρως στα κράτη μέλη, το αργότερο έξι εβδομάδες πριν από εγγραφή που ζητείται δυνάμει του δεύτερου εδαφίου, την πρόθεσή της να ζητήσει την εν λόγω εγγραφή.

Η παράγραφος 4, που αφορά την εγγραφή για τον μήνα Ιανουάριο κάθε οικονομικού έτους, και η παράγραφος 5, που εφαρμόζεται όταν ο προϋπολογισμός δεν έχει εγκριθεί οριστικά πριν από την έναρξη του οικονομικού έτους, εφαρμόζονται για τις επισπευθείσες εγγραφές.

3.   Κάθε τροποποίηση του ενιαίου συντελεστή του ιδίου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ, του συντελεστή του ιδίου πόρου που βασίζεται στο ΑΕΕ, της διόρθωσης των δημοσιονομικών ανισορροπιών που παρέχεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και της χρηματοδότησής της που προβλέπεται στα άρθρα 4 και 5 της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ, καθώς και της χρηματοδότησης της ακαθάριστης μείωσης που παρέχεται στη Δανία, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία και τη Σουηδία, προϋποθέτει την οριστική έγκριση διορθωτικού προϋπολογισμού και οδηγεί στην αναπροσαρμογή των δωδεκατημορίων που έχουν εγγραφεί από την αρχή του οικονομικού έτους.

Οι αναπροσαρμογές αυτές διενεργούνται κατά την πρώτη εγγραφή που ακολουθεί την οριστική έγκριση του διορθωτικού προϋπολογισμού, αν αυτή πραγματοποιηθεί πριν από τις δεκαέξι του μηνός. Στην αντίθετη περίπτωση, οι αναπροσαρμογές διενεργούνται κατά τη δεύτερη εγγραφή μετά την οριστική έγκριση αυτού. Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 11 του δημοσιονομικού κανονισμού, οι αναπροσαρμογές αυτές εγγράφονται στους λογαριασμούς στο πλαίσιο του οικονομικού έτους του εν λόγω διορθωτικού προϋπολογισμού.

4.   Τα δωδεκατημόρια που αφορούν στην εγγραφή του μηνός Ιανουαρίου κάθε οικονομικού έτους υπολογίζονται βάσει των ποσών που προβλέπονται στο σχέδιο προϋπολογισμού που αναφέρεται στο άρθρο 314 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), μετατρεπομένων σε εθνικό νόμισμα με την ισοτιμία της πρώτης ημέρας συναλλαγών που ακολουθεί τη 15η Δεκεμβρίου του ημερολογιακού έτους που προηγείται του οικονομικού έτους· η προσαρμογή διενεργείται κατά την εγγραφή που αντιστοιχεί στον επόμενο μήνα.

5.   Αν ο προϋπολογισμός δεν έχει εγκριθεί οριστικά το αργότερο δύο εβδομάδες πριν από την εγγραφή του Ιανουαρίου του επομένου οικονομικού έτους, τα κράτη μέλη εγγράφουν την πρώτη εργάσιμη ημέρα κάθε μήνα, συμπεριλαμβανομένου του Ιανουαρίου, ένα δωδεκατημόριο του ποσού του ιδίου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ και του ιδίου πόρου που βασίζεται στο ΑΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις στον εν λόγω πόρο από τη διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών που παρέχεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ακαθάριστη μείωση που παρέχεται στη Δανία, στις Κάτω Χώρες, στην Αυστρία και στη Σουηδία, ως έχουν στο τελευταίο οριστικά εγκεκριμένο προϋπολογισμό· η προσαρμογή γίνεται κατά την πρώτη λήξη της προθεσμίας που ακολουθεί την οριστική έγκριση του προϋπολογισμού αν αυτή πραγματοποιηθεί πριν από τις δεκαέξι του μηνός. Στην αντίθετη περίπτωση, η προσαρμογή διενεργείται κατά τη δεύτερη λήξη της προθεσμίας που ακολουθεί την οριστική έγκριση του προϋπολογισμού.

6.   Δεν πραγματοποιείται καμία μεταγενέστερη αναθεώρηση της χρηματοδότησης της ακαθάριστης μείωσης που δίδεται στη Δανία, στις Κάτω Χώρες, στην Αυστρία και στη Σουηδία, σε περίπτωση τροποποίησης των στοιχείων για το ΑΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1287/2003.

Άρθρο 10β

Προσαρμογές στους ιδίους πόρους που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ προηγούμενων οικονομικών ετών

1.   Βάσει της ετήσιας κατάστασης της βάσης του ιδίου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ που προβλέπεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΟΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1553/89, κάθε κράτος μέλος χρεώνεται, κατά το έτος που έπεται του έτους στη διάρκεια του οποίου διαβιβάστηκε η κατάσταση αυτή, με το ποσό που προκύπτει από τα στοιχεία που αναφέρονται στην εν λόγω κατάσταση με την εφαρμογή του ενιαίου συντελεστή που χρησιμοποιήθηκε για το οικονομικό έτος με το οποίο σχετίζεται η κατάσταση και πιστώνεται με τις 12 εγγραφές που διενεργήθηκαν κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου οικονομικού έτους. Η βάση όμως του πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ ενός κράτους μέλους, στο οποίο εφαρμόζεται ο συντελεστής που προαναφέρθηκε, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό του ΑΕΕ του κράτους αυτού που καθορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο β) της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ, όπως αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο του άρθρου 2 παράγραφος 7 της εν λόγω απόφασης.

2.   Οι ενδεχόμενες διορθώσεις της βάσης του ιδίου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ που αναφέρονται στο άρθρο 9 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΟΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1553/89 δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, του οποίου η βάση, λαμβανομένων υπόψη των εν λόγω διορθώσεων, δεν υπερβαίνει τα ποσοστά που ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο β) και στο άρθρο 10 παράγραφος 2 της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ, να προβαίνει στις ακόλουθες προσαρμογές του υπολοίπου που προσδιορίζεται κατ' εφαρμογή της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου:

Οι τροποποιήσεις του ΑΕΕ που αναφέρονται στην παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου συνεπάγονται επίσης την προσαρμογή του υπολοίπου κάθε κράτους μέλους, του οποίου η βάση του ιδίου πόρου που βασίζεται στον ΦΠΑ, λαμβανομένων υπόψη των διορθώσεων που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου, προσδιορίζεται στα ποσοστά που καθορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο β) και στο άρθρο 10 παράγραφος 2 της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ.

3.   Με βάση τα στοιχεία για το μακροοικονομικό μέγεθος ΑΕΕ σε τιμές αγοράς και τις συνιστώσες του για το παρελθόν έτος που παρέχουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1287/2003, κάθε κράτος μέλος χρεώνεται, κατά το έτος που έπεται του έτους παροχής των στοιχείων, με το ποσό που προκύπτει με την εφαρμογή στο ΑΕΕ του συντελεστή που χρησιμοποιήθηκε κατά το έτος που προηγείται του έτους παροχής των στοιχείων και πιστώνεται με τις εγγραφές που διενεργήθηκαν κατά τη διάρκεια του εν λόγω οικονομικού έτους.

4.   Οι ενδεχόμενες τροποποιήσεις που πραγματοποιούνται στο ΑΕΕ των προηγούμενων οικονομικών ετών κατ' εφαρμογή του άρθρου 2 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1287/2003 συνεπάγονται, με την επιφύλαξη του άρθρου 5 του εν λόγω κανονισμού, για κάθε ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, προσαρμογή του υπολοίπου που καθορίστηκε κατ' εφαρμογή της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου. Μετά τις 30 Νοεμβρίου του τέταρτου έτους που έπεται ενός συγκεκριμένου οικονομικού έτους, οι ενδεχόμενες τροποποιήσεις του ΑΕΕ δεν λαμβάνονται πλέον υπόψη, εκτός αν αφορούν σημεία που επισημάνθηκαν πριν από τη λήξη της προθεσμίας αυτής είτε από την Επιτροπή είτε από το κράτος μέλος.

5.   Για κάθε κράτος μέλος, η Επιτροπή υπολογίζει τη διαφορά μεταξύ των ποσών που προκύπτουν από τις προσαρμογές που αναφέρονται στις παραγράφους 1 έως 4, εξαιρουμένων συγκεκριμένων προσαρμογών σύμφωνα με την παράγραφο 2 στοιχεία β) και γ), και του γινομένου που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των συνολικών ποσών των προσαρμογών με το ποσοστό που αντιπροσωπεύει το ΑΕΕ του κράτους μέλους σε σχέση με το ΑΕΕ του συνόλου των κρατών μελών, όπως ισχύει στις 15 Ιανουαρίου στον εκάστοτε ισχύοντα προϋπολογισμό για το έτος που έπεται εκείνου κατά το οποίο έχουν παρασχεθεί τα στοιχεία των προσαρμογών («καθαρό ποσό»).

Για τους σκοπούς του υπολογισμού της προσαρμογής, η μετατροπή των ποσών από εθνικό νόμισμα σε ευρώ διενεργείται με τον συντελεστή ισοτιμίας της τελευταίας ημέρας συναλλαγών του ημερολογιακού έτους που προηγείται της εγγραφής των λογαριασμών, όπως έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σειρά C.

Η Επιτροπή ανακοινώνει στα κράτη μέλη τα ποσά που προκύπτουν από τον υπολογισμό αυτόν πριν από την 1η Φεβρουαρίου του έτους που έπεται εκείνου κατά το οποίο έχουν παρασχεθεί τα στοιχεία των προσαρμογών. Κάθε κράτος μέλος εγγράφει το καθαρό ποσό στον λογαριασμό που αναφέρεται στο άρθρο 9 παράγραφος 1 κατά την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Ιουνίου του ίδιου έτους.

6.   Οι πράξεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1 έως 5 του παρόντος άρθρου συνιστούν πράξεις εσόδων του οικονομικού έτους κατά τη διάρκεια του οποίου εγγράφονται στον λογαριασμό όπως αναφέρεται στο άρθρο 9 παράγραφος 1.

(*)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί θεσπίσεως κανόνων για άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς βάσει καθεστώτων στήριξης στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 637/2008 και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 73/2009 του Συμβουλίου (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 608)."